Partycypacja polityczna ludów tubylczych : prawo consulta previa na terenie Ameryki Łacińskiej

Celem artykułu jest zaprezentowanie jednego z najważniejszych instrumentów współczesnej polityki partycypacji na terenie Ameryki Łacińskiej, jakim jest prawo do wcześniejszych konsultacji (z hiszp. consulta previa). Jest ono pokłosiem trwającej od kilku już dekad debaty na temat realizacji nowego modelu polityki pluralizmu kulturowego, który łączy poszanowanie praw obywatelskich z uznaniem różnorodności kulturowej i ma prowadzić do porozumienia i współpracy między państwami a ludnością tubylczą. Prawo to pojawia się wśród zaleceń Konwencji nr 169 Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz rekomendowanych standardów polityki w Deklaracji Praw Ludów Tubylczych ONZ, a na obszarze latynoamerykańskim wpłynęło w istotnym zakresie na cykl reform i treść poprawek wprowadzanych do ustaw zasadniczych na przełomie XX i XXI wieku. Prawo do wcześniejszych konsultacji, obok prawa do partycypacji politycznej, niewymuszonej i świadomej zgody czy autonomicznej decyzji ustanawia nową płaszczyznę relacji między państwem i ludami tubylczymi, które mają prowadzić do ostatecznego zerwania z systemem podrzędności i zależności oraz do pełnej dekolonizacji stosunków między wszystkimi sektorami społeczeństwa.

The aim of the article is to present one of the most important instruments of contemporary participation policy in Latin America, which is the right to prior consultation (consulta previa). It is the result of a debate that has been going on for several decades on the implementation of a new model of the policy of cultural pluralism, which combines the respect for civil rights with the recognition of cultural diversity and is intended to lead to understanding and cooperation between states and indigenous peoples. This law appears among the recommendations of Convention No. 169 of the International Labor Organization and it is one of the standards of the UN system. In the Latin American area it significantly influenced the cycle of reforms and the content of amendments to the constitutions at the turn of the 20th and 21st century. The right to prior consultation, in addition to the right to political participation, free and informed consent or autonomous decision, establishes a new platform for relations between the state and indigenous peoples, which are to lead to a final break with the system of inferiority and dependence and to the full decolonization of relations between all sectors of society.