Manifestations of Japanese aesthetics in the works of Ozu Yasujirō

Celem niniejszej pracy było odszukanie i opisanie przejawów japońskich kategorii estetycznych w filmach Ozu Yasujirō, poprzez analizę wybranych filmów reżysera pod względem ich występowania. Aby umożliwić tę analizę, poprzedzona jest ona omówieniem elementów estetyki japońskiej oraz twórczości i stylu Ozu.Praca składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawione i omówione zostały wybrane kategorie estetyczne (aware, yūgen, sabi i wabi) charakterystyczne dla Japonii, wraz z przykładami występowania każdej z nich w wybranej dziedzinie tradycyjnej sztuki japońskiej. W rozdziale drugim przybliżone zostały życie i twórczość Ozu oraz jego charakterystyczny styl. Wszystko to wykorzystane zostało w rozdziale trzecim do analizy stylu reżysera oraz wybranych jego filmów (Banshun, Tōkyō monogatari, Higanbana i Akibiyori) w kontekście występowania w nich przejawów kategorii estetycznych. Wszystkie omawiane kategorie odnalezione zostały w analizowanej twórczości Ozu. Wśród nich przeważające jest aware, które występuje najczęściej w postaci mono-no aware i stanowi motyw przewodni filmów. Pozostałe kategorie pojawiają się głównie w poszczególnych scenach lub ujęciach. W pracy wykorzystana została literatura związana z estetyką japońską, kinem japońskim i w szczególności twórczością Ozu, a także wybrane filmy reżysera.

The goal of this thesis was finding and describing the manifestations of Japanese aesthetic categories in the films of Ozu Yasujirō, through an analysis of the director’s selected works in terms of their occurrence. The analysis was made possible through a preceding discussion on elements of Japanese aesthetics and Ozu’s works and style.The thesis is structured into three chapters. The first chapter contains a presentation and discussion of selected aesthetic categories (aware, yūgen, sabi, and wabi) particular to Japan, along with example appearances of each of them in a selected field of traditional Japanese art. The second chapter describes Ozu’s life and works, along with his distinctive style. These discussions are utilized in the third chapter, in which the director’s style and selected films (Banshun, Tōkyō monogatari, Higanbana, and Akibiyori) are analyzed in the context of occurrence of manifestations of aesthetic categories.All of the discussed categories were found to appear in the analyzed works of Ozu. Among them the most prevalent is aware, appearing most commonly as mono-no aware, which is the films’ main theme. Other categories appear mostly in individual scenes and shots.The thesis has made use of literature related to Japanese aesthetics, Japanese Cinema and in particular the works of Ozu, along with the director’s selected films.