Uroczystości rocznicowe fundacji kościoła Mariackiego w 1726 roku

Artykuł zbiera informacje i omawia temat obchodów uroczystości rocznicowych 500-lecia erekcji Kościoła Mariackiego jakie wyprawił 21 lipca 1726 nowy archiprezbiter ks. Jacek Augustyn Łopacki. Na bazie zachowanych przekazów można zrekonstruować ogólny charakter i przebieg ceremonii, którą odprawiał biskup włocławski Franciszek Antoni Kobielski. Jedną z form upamiętnienia tego wydarzenia przez Łopackiego było ufundowanie 2 stiukowych tablic umieszczonych pierwotnie w prezbiterium kościoła, tuż przy ołtarzy Wita Stwosza. Widniały na nich napisy upamiętniające rzekomą datę fundacji kościoła. Tablice otrzymały stiukową oprawę w postaci puttów i wici roślinnych, wpisane zostały w prostokątne ramy zwieńczone ornamentem rocaille. Z uwagi na ornamentykę oraz integralną kompozycję całości powstanie tablic należy sytuować ok. 1753 kiedy prowadzono prace modernizacyjne przy ścianach prezbiterium. Osobna kwestią pozostaje wyjątkowy charakter oprawy uroczystości zorganizowanych przez Łopackiego, które operowały głównie fajerwerkami, muzyką i iluminacjami na fasadzie kościoła. Nie sposób także odnaleźć analogii dla samego upamiętniania daty erekcji świątyni. Warto podkreślić także, że uroczystości rocznicowe stanowiły zapewne element świadomie budowanego przez Łopackiego wizerunku i autopromocji, o czym świadczy zachowany panegiryk, powstały na omawianą uroczystość.

The article brings together the information and discusses the celebration of the 500th anniversary of the erection of St. Mary’s Church, organized on 21 July 1726 by the new archpriest Jacek Augustyn Łopacki. Based on the preserved sources, it is possible to reconstruct the general character and course of the ceremony performed by Franciszek Antoni Kobielski, the bishop of Włocławek. One of the forms of commemoration of this event by Łopacki was the commission of two stucco plaques, originally placed in the chancel of the church, right next to the Veit Stoss’s altar. They bore inscriptions commemorating the alleged date of the foundation of the church. The plaques were framed with putti and plant flagella, inscribed in rectangular frames topped with a Rocaille ornament. Considering the ornamentation and the integral composition of the whole, the time of creation of the plaques should be placed around 1753, when modernization works on the walls of the chancel were conducted. A separate issue is the unique nature of the setting for the ceremonies organized by Łopacki, which mainly employed fireworks, music, and illuminations of the church’s façade. Furthermore, it is impossible to find analogies for the commemoration of the erection date of the temple itself. It is also worth emphasizing that the anniversary celebrations were probably an element of Łopacki’s public image and self-promotion, as evidenced by the preserved panegyric, delivered on the occasion of the ceremony.