Ghostwriting w prawie polskim

Ghostwriting is a phenomenon of false attribution of authorship to another person on the basis of an agreement with the actual creator. It raises a lot of social and legal controversy. The phenomenon covers a whole range of various situations that cannot be judged in the same way. The intensity of the creator's interests and threats resulting from "concealment" of authorship in favor of a third party depends on the circumstances of a given case. The tools of assessment may also differ. In addition to the copyright law and general principles of social coexistence, ghostwriting should be assessed according to ethical standards and customs functioning in certain industries and fields, e.g. in scientific literature.In this study, the phenomenon of ghostwriting was analyzed with a view to the intensity of the creator's interests in revealing his name. Also the doctrine's views on the phenomenon of ghostwriting and similar phenomena of false attribution of authorship (plagiarism, guest authorship) were examined, as well as the functioning of ghostwriting of utility works with the emphasis on legal writing, and as well as the theoretical constructions of creator's ties to the work and right to attribution.On the basis of the above, it was concluded that there were no grounds to completely reject the idea of the admissibility of this practice. The lack of legal and social controversy as to the commonly used ghostwriting of utility works also leads to the conclusion that false attribution of authorship is permissible much more broadly. In an attempt to infer the principles of permissibility of ghostwriting from legal views and social practice, the following conditions were proposed: A) necessity of ghostwriting to achieve the goal, that could be 1) providing considerable contribution by the disclosed author, 2) conflict of the disclosure of authorship with the achievement of a justified purpose, 3) lack of a competitive relationship between the hidden and disclosed author, and also B) the possibility to predict the effects of false attribution to an actual author, that could be 1) "one-time use" of the work, 2) control over the work and benefiting from it by the actual author, 3) lack of exhaustion of the creative potential of the actual author.

Ghostwriting to zjawisko polegające na fałszywej atrybucji autorstwa na rzecz innej osoby na podstawie porozumienia z faktycznym twórcą. Budzi ono wiele kontrowersji społecznych i prawnych. Zjawisko obejmuje całą paletę różnorodnych stanów faktycznych, które nie mogą być oceniane jednolicie. Natężenie interesów twórcy i zagrożeń wynikających z "ukrycia" autorstwa na rzecz osoby trzeciej zależy od okoliczności danej sprawy. Różne mogą być także wzorce kontroli. Oprócz zasad wynikających z prawa autorskiego lub ogólnych zasad współżycia społecznego, ghostwriting będzie podlegać ocenie pod kątem zgodności z normami etycznymi i zwyczajami funkcjonującym w poszczególnych branżach i dziedzinach, np. w piśmiennictwie naukowym.W niniejszej pracy przeanalizowano zjawisko ghostwritingu pod kątem natężenia interesów twórcy w ujawnieniu swojego nazwiska, prześledzono zapatrywania doktryny co do samego zjawiska ghostwritingu i podobnych zjawisk fałszywej atrybucji autorstwa (plagiat, guest authorship), rozważono funkcjonowanie ghostwritingu dzieł użytkowych na przykładzie pism prawniczych oraz przeanalizowano konstrukcje teoretyczne więzi twórcy z utworem i prawa do autorstwa. Na podstawie powyższego przyjęto, że brak podstaw, by całkowicie odrzucać możliwość dopuszczalności tej praktyki. Brak kontrowersji prawnych i społecznych co do powszechnie stosowanego ghostwritingu utworów użytkowych prowadzi także do wniosku, że fałszywa atrybucja autorstwa jest dopuszczalna znacznie szerzej.W próbie wyinterpretowania z zapatrywań prawnych i praktyki społecznej zasad dopuszczalności ghostwritingu zaproponowano następujące warunki: A) konieczność ghostwritingu do osiągnięcia celu, wyrażająca się m.in. w 1) dostarczeniu własnego istotnego wkładu przez autora ujawnionego, 2) sprzeczności ujawnienia autorstwa z osiągnięciem usprawiedliwionego celu, 3) braku stosunku konkurencji pomiędzy autorem ukrytym a ujawnionym, a także B) możliwość przewidzenia skutków zadysponowania prawem do autorstwa, wyrażająca się m.in. w 1) "jednorazowym zastosowaniu" utworu, 2) kontroli nad utworem i czerpaniem z niego korzyści przez rzeczywistego autora, 3) braku wyczerpania potencjału kreacyjnego rzeczywistego autora.