Responsibility, care and time : Martin Heidegger’s philosophy and contemporary ethics of responsibility

Celem artykułu jest wskazanie więzi między fenomenami troski i odpowiedzialności, jaka polega na czasowości stanowiącej ontologiczne określenie człowieka. Istotny punkt odniesienia stanowią dwa nurty myśli współczesnej: filozofia odpowiedzialności od Bubera do Lévinasa i Jonasa i myśl Martina Heideggera. Argumentacja wychodzi od krytyki tradycyjnego rozumienia odpowiedzialności, koncentrując się na jego punitywnym i przeszłościowym charakterze. Przeciwstawiona mu zostaje wykładnia odpowiedzialności jako fenomenu z istoty przyszłościowego i otwierającego relację z innym, wywodzącego się z mowy. Koresponduje z tym Heideggerowski opis egzystencjałów otwartości i troski. Troska zaś znajduje swój sens w pierwotnej czasowości. W ten sposób podstawowe ontologiczne określenia człowieka ujawniają istotne znaczenie etyczne.

The article aims at exposing crucial bond between care and responsibility. The nature of this bond is the temporality of human being. Martin Heidegger’s philosophy of being and contemporary philosophy of responsibility from Buber to Lévinas and Jonas allow me to establish my main points of reference. The path of thinking begins with critics of traditional concept of responsibility. This concept relies on judicial idea of individual perpetrator, which is responsible for his past deeds. Responsibility as an ethical phenomenon has to rely on future. Therefore I confront this traditional approach with dialogical idea of responsibility. This new thinking of responsibility arises from the phenomenon of speech. Its objective is the relation with the Other. I intend to point out that heideggerian existentials of primordial temporality, disclosedness and care provide ontological foundations for the ethics of responsibility.