Myth - its characteristics and worldview-shaping function : a cognitive perspective

Celem artykułu jest pokazanie, że konstytuujące mit cechy specyficzne mogą być traktowane jako optymalizacje dostosowujące sposób wyrażania treści światopoglądowych do architektury ludzkich procesów poznawczych. Innymi słowy zakłada się tu, że mityczna forma jest sumą potrzeby organizowania i upowszechniania ogólnej koncepcji rzeczywistości i naturalnych (w sensie kognitywnym, to jest prostych, automatycznych i płynnych) sposobów działania ludzkiego umysłu, które sprawiają, że człowiekowi łatwiej jest wytwarzać pewne koncepcje światopoglądowe i formy ich wyrażania niże inne. W konsekwencji mit traktowany jest tu jako spontaniczny wariant realizowania funkcji światopoglądowej, co odróżnia go od wszelkich innych ekspresji ogólnych koncepcji rzeczywistości. W szczególności dotyczy to specyficznej dla mitu konfiguracji cech sprawiających, że jest on fikcyjną narracją, w której ważną rolę pełnią wyobrażenia intencjonalnych agensów o cechach kontrintuicyjnych, oraz logika konkretu, to jest kodowanie kategorii abstrakcyjnych w postaci materialnych obiektów czy konkretnych zjawisk. Artykuł stara się pokazać, że zarówno sama zdolność do wytwarzania wymienionych powyżej składowych mitu, jak i tendencja do ich integrowania jest pochodną modularnych i ucieleśnionych sposobów działania ludzkiego umysłu. Ukształtowany w ten sposób na drodze ewolucyjnej umysł, postawiony przed zadaniem zorganizowania i wyrażenia przekonań światopoglądowych, wytworzy właśnie najpierw mit i dopiero ewentualnie wtórnie inne, mniej naturalne, formy światopoglądowe.

The aim of the article is to show that the specific features that constitute the myth can be treated as optimisations which make it possible to adapt the way of expressing one’ s worldview to the architecture of human cognitive processes. In other words, I assume here that the mythical form derives from the need to organize and disseminate a general concept of reality and natural (in the cognitive meaning, i.e. simple, automatic and fluid) modes of operation of the human mind; such modes which make it easier for man to produce certain worldview concepts and forms of their expression than others. In effect, myth is treated here as a spontaneous variant of fulfilling the worldview function, which distinguishes it from any other expression of general concepts of reality. In particular, I concentrate on the myth-specific configuration of features which make it a fictional narrative, where an important role is played by images of intentional, counter-intuitive agents and the logic of the concrete thing, i.e. the coding of abstract categories in the form of material objects or concrete phenomena. The article attempts to demonstrate that both the very ability to produce the above-mentioned myth components and the tendency to integrate them are derived from the modular and embodied modes of action of the human mind. The mind, thus shaped by the evolution, given the task of organizing and expressing worldview beliefs, will first create a myth and only then, possibly secondarily, other, less natural, worldview forms