Negocjowanie „Serbii” i „Europy” pośród polityki nacjonalizmu i europeizacji: badanie kontestacji i wykorzystania tożsamości w ruchu LGBT w Serbii

Europe has recently seen the rise of nationalist, populist, and anti-gender movements. These movements, while diverse, are similar in their exclusionary visions which seek to define the proper national citizen. At the same time that these movements are attacking sexual and gender minorities, certain European governments and institutions increasingly champion LGBT and other human rights as a fundamental European value. By centering LGBT rights in both intra Union and accession politics, the EU actively strengthens the imagined association between LGBT rights and Europe. These dynamics place LGBT activists on the European semiperiphery in a complex “in-between” state of being excluded from national citizenship while being expected to align with Europe. Given these factors, this research asks how national and European identities are contested and instrumentalized within the LGBT movement in Serbia. Relying on in-depth interviews with activists in the LGBT movement, this study uses a generic inductive analytical approach which allows for flexibility in the emergence of relevant themes and categories. The study found identity contestation to be a complicated process of public and private negotiation, while also finding that dominant Anglo-American identity models do not fully account for the unique historical and political circumstances of the Western Balkans.

W Europie pojawiły się ostatnio ruchy nacjonalistyczne, populistyczne i antygenderowe. Ruchy te, choć zróżnicowane, są podobne w swoich wizjach wykluczenia, które mają na celu zdefiniowanie właściwego obywatela narodowego. Jednocześnie, gdy ruchy te atakują mniejszości seksualne i płciowe, niektóre europejskie rządy i instytucje coraz częściej opowiadają się za prawami LGBT i innymi prawami człowieka jako podstawową wartością europejską. Skupiając prawa LGBT zarówno w polityce wewnątrzunijnej, jak i akcesyjnej, UE aktywnie wzmacnia wyobrażony związek między prawami LGBT a Europą. Ta dynamika stawia aktywistów LGBT na europejskich półperyferiach w złożonym stanie „pomiędzy” wykluczeniem z obywatelstwa narodowego, podczas gdy oczekuje się, że będą sprzymierzać się z Europą. Biorąc pod uwagę te czynniki, w niniejszym badaniu zadano pytanie, w jaki sposób tożsamości narodowe i europejskie są kwestionowane i instrumentalizowane w ruchu LGBT w Serbii. Opierając się na pogłębionych wywiadach z aktywistami ruchu LGBT, badanie to wykorzystuje ogólne indukcyjne podejście analityczne, które pozwala na elastyczność w pojawianiu się odpowiednich tematów i kategorii. Badanie wykazało, że kontestacja tożsamości jest skomplikowanym procesem publicznych i prywatnych negocjacji, jednocześnie stwierdzając, że dominujące anglo-amerykańskie modele tożsamości nie w pełni wyjaśniają wyjątkowe okoliczności historyczne i polityczne Bałkanów Zachodnich.