Możliwość realizacji postulatów nurtu jurysprudencji terapeutycznej w prawie polskim na tle regulacji dotyczących środków zabezpieczających ujętych w art. 93a § 1 pkt 2-4 Kodeksu Karnego

Jurysprudencja terapeutyczna, stanowiąca wektor ruchu comprehensive law movement, zajmuje się badaniami interdyscyplinarnymi wpływu prawa na zdrowie psychiczne i emocjonalne osób zaangażowanych w proces sądowy. Koncentruje się przede wszystkim na psychologicznym wpływie przepisów i procedur prawnych, a także na zachowaniu osób biorących udział w procedurze. Taki wzorzec jurysprudencji ma wymiar terapeutyczno-transformatywny, nakierowany na holistyczne wpływanie na społeczeństwo poprzez wypracowanie przemiany behawioralnej i osobowej uczestników programów rozwiązywania problemów. Ten typ jurysprudencji stawia sędziom wymagania posiadania szerszych, również pozaprawnych kompetencji, dzięki którym są oni w stanie realizować postulaty tak holistycznej natury. W polskim prawie nie brakuje instytucji, które odpowiednio zastosowane mogą już, lub mogłyby w najbliższej przyszłości przy zrealizowaniu pewnych postulatów de lege ferenda realizować założenia tego nurtu jurysprudencji. Należą do nich, zawarte w art. 93a § 1 pkt 2-4 Kodeksu Karnego, możliwości zastosowania wobec sprawcy przestępstwa środka zabezpieczającego w postaci terapii, terapii uzależnień lub pobytu w zakładzie psychiatrycznym. Celem pracy jest analiza dotychczasowych rozwiązań użytych w stosowaniu wymienionych środków zabezpieczających i zbadanie, czy (a jeśli tak, to w jakim stopniu) realizują one założenia jurysprudencji terapeutycznej oraz przedstawienie (na podstawie istniejących już podobnych rozwiązań w innych systemach prawnych) postulatów de lege ferenda pozwalających te założenia zrealizować.

Therapeutic jurisprudence, a vector of the comprehensive law movement, is concerned with interdisciplinary research into the impact of law on the mental and emotional health of those involved in the legal process. It focuses primarily on the psychological impact of legal rules and procedures, as well as on the behaviour of those involved in the procedure. This pattern of jurisprudence possesses a therapeutic-transformative dimension, directed at influencing society holistically by working out the behavioural and personal transformation of participants in problem-solving programmes. This type of jurisprudence requires judges to have broader, also extra-legal competences, thanks to which they are able to implement postulates of such a holistic nature. Polish law does not lack institutions that can already, or could in the near future with the implementation of certain de lege ferenda postulates, embody the assumptions of this jurisprudential trend. That includes the possibility of applying a preventive measure in the form of therapy, addiction therapy or a stay in a psychiatric facility against a perpetrator of a crime, described in Article 93a § 1, points 2-4 of the Penal Code. The aim of this paper is to analyse the solutions used so far in the application of the above-mentioned preventive measures and to examine whether (and if so, to what extent) they realise the assumptions of therapeutic jurisprudence and to present (on the basis of already existing similar solutions in other legal systems) de lege ferenda postulates allowing to incorporate these assumptions to a greater extent.