Thinking through film, or a revision of the romantic paradigm

The article is a review of Krzysztof Kopczyński’s book Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym [The Paradigm of Polish Romanticism in the World of Film] (2021). The work aims to offer an updated reading of the Polish Romantic paradigm, avoiding its reduction to patri-otic and national dimensions. The author seeks inspiration in European Romanticism in order to inquire into typical issues of High Romanticism, which concern the ques-tions of cognition, the leading role of art, individualism, the philosophy of existence, epistemology, and the phi-losophy of history. He then presents theoretical positions that view film art as a mode of philosophical expression, citing concepts proposed by Gilles Deleuze, Stanley Cavell, Robert Sinnerbrink, Daniel Frampton, and others. These authors become advocates of the proposition that film can be a means of reflection in a manner akin to the work of philosophers. Following this argument, Kopczyński starts from the abundance of thought contained in the Roman-tic paradigm’s hidden part, which allows him to penetrate the meaning of the analysed films as well as indicate that cinema can transform this pattern and changing its role in culture.

Artykuł stanowi recenzję książki Krzysztofa Kopczyńskie-go zatytułowanej Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym (2021). Celem publikacji jest po-nowne, aktualizujące odczytanie polskiego paradygma-tu romantycznego unikające jego redukcji do wymiaru patriotyczno-narodowego. Autor książki szuka inspiracji w romantyzmie europejskim, by pochylić się nad zagad-nieniami właściwymi dla romantyzmu wysokiego, które dotyczą kwestii poznania, wiodącej roli sztuki, indywidu-alizmu, filozofii egzystencji, epistemologii i historiozofii. Następnie przedstawia stanowiska ujmujące sztukę filmo-wą jako narzędzie wypowiedzi filozoficznej, przytaczając koncepcje m. in. Gilles’a Deleuze’a, Stanleya Cavella, Ro-berta Sinnerbrinka czy Daniela Framptona. Badacze ci sta-ją się rzecznikami tezy, że film jest zdolny do uprawiania refleksji w sposób zbliżony do rozważań filozofów. Idąc za tą tezą, Kopczyński za punkt wyjścia przyjmuje bogactwo myślowe ukrytej części paradygmatu romantycznego, co pozwala mu wniknąć w przesłanie analizowanych filmów, a także wskazać, że kino może prowadzić do przekształ-cenia wspomnianego wzorca i zmiany jego roli w kulturze.