Autorka analizuje wybrane francuskie powieści arturiańskie z XII i XIII wieku jako
przykłady locus medicinalis, czyli miejsce styczności literatury i ówczesnej wiedzy medycznej,
gdzie dochodzi do przecięcia fikcji literackiej i rzeczywistości medycznej, dla której melancholia
stanowiła jedno z głównych wyzwań. Podobnie jak medycyna, literatura także podejmuje to
wyzwanie, starając się opisać objawy melancholii, określić jej przyczyny, a przede wszystkim
zaproponować skuteczną, mogącą przynieść ulgę terapię. W analizowanych
powieściach pojęcie
melancholii zbliżone jest do acedii, patologicznego stanu duszy i umysłu, przejawiającego się
smutkiem, obojętnością, zmęczeniem i wyczerpaniem serca. Stan ten przypisywano działaniu
demona acedii, zwanego przez Kasjana i Ewagriusza z Pontu daemon meridianus.
W analizowanych w tym artykule powieściach arturiańskich, gdzie ważne są przede
wszystkim działania o charakterze psychologicznym i duchowym, leczenie melancholii oparte
jest na holistycznej, chrześcijańskiej wizji człowieka, zgodnie z którą wzajemnie oddziałują na
siebie stan umysłu, duszy i ciała. Oczyszczające łzy, uzdrowienie pamięci, wsparcie przyjaciół,
obecność ukochanej osoby, radość odpędzająca smutek, modlitwa, nawrócenie, spowiedź i pielgrzymka
okazują się skuteczniejsze niż teriak, maści, balsamy czy jakiekolwiek inne lekarstwa.
The author analyses the selected 12th and 13th-century French Arthurian romances as
an example of locus medicinalis, i.e., the meeting place of literature and the medical knowledge
of the time, where literary fiction intersects with the medical reality, for which melancholy was
one of the major challenges. Like medicine, literature takes up the challenge, by seeking to
describe the symptoms of melancholy, to define its causes and above all to propose an effective
treatment to relieve it. In the romances analyzed, the concept of melancholy is similar to that
of acedia, the vice of the soul manifested by boredom, indifference, fatigue, and exhaustion of
the heart. The condition was attributed to the activity of the demon of acedia, called daemon
meridianus by Cassian and Evagrius of Pontus.
In the Arthurian romances analyzed in the article, in which acts of psychological and spiritual
nature are of main importance, the treatment of melancholy is based on the holistic Christian
vision of man, according to which the state of mind, soul, and body influence each other.
Cathartic tears, memory healing, friends’ support, the presence of the beloved, joy that chases
away sadness, prayer, conversion, confession, and pilgrimage prove to be more efficient than
theriac, electuary, or any medicine.
