Wstęp: Mianem zachowań zdrowotnych określa się podjęcie aktywności lub jej braku, które mają przełożenie na zdrowie i samopoczucie człowieka. Zachowania zdrowotne można zróżnicować na protegujące zdrowie (prozdrowotne) oraz antyzdrowotne (zwane autodestrukcyjnymi). Zachowania prozdrowotne wspierają zdrowie, zapobiegają chorobom oraz wspomagają szybszy powrót do zdrowia. Zachowania antyzdrowotne przyczyniają się do powstania zaburzeń stanu zdrowia, ponieważ oddziałują negatywnie w sferach emocjonalnej, fizycznej i psychospołecznej. Na formowanie się zachowań zdrowotnych, wpływ ma wiele czynników pochodzących zarówno od strony jednostki jak i otoczenia, w tym uwarunkowania pandemiczne, które wymusiły zmiany w zrachowaniach zdrowotnych poprzez nałożone ograniczenia.Cel: Celem pracy była ocena zachowań zdrowotnych oraz analiza wpływu pandemii COVID-19, a także związanych z tym wybranych czynników na zachowania zdrowotne pacjentów.Materiał i metoda: Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, przy wykorzystaniu techniki ankietowej, z użyciem narzędzi badawczych w postaci autorskiego kwestionariusza ankiety oraz standaryzowanego narzędzia - Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ) autorstwa Zygfryda Juczyńskiego.Wyniki: Ponad połowa badanych podejmowała zachowania zdrowotne, takie jak: nie palenie papierosów, aktywność fizyczna, wykonywanie szczepień czy podejmowanie profilaktyki mającej na celu zminimalizowanie ryzyka zakażenia wirusem. 98% ankietowanych oceniało swoją wiedzę na poziomie umiarkowanym lub wyższym na podstawie źródeł informacji pozyskanych z Internetu lub telewizji, jednak z wyników ankiety wynikało, iż źródła te nie były wystarczające, a subiektywna ocena poziomu wiedzy była zawyżona. Deficyt wiedzy występował zarówno w tematach zachowań zdrowotnych jak i samego COVID19 i jego profilaktyki. Część osób nie praktykowała zachowań zdrowotnych, lub wręcz prezentowała zachowania antyzdrowotne, pomimo deklarowanej wysokiej świadomości na ten temat. Pandemia wpłynęła negatywnie na samopoczucie, poziom odczuwanego stresu i lęku, dietę oraz aktywność fizyczną, prowadząc do zaniechania lub odraczania profilaktyki i prewencji zdrowotnej. Dane socjodemograficzne miały znaczenie w określeniu poziomu wiedzy na temat COVID19, tutaj największą wiedzą wykazały się osoby z wykształceniem wyższym. Osoby najmłodsze zwracały największą uwagę na styl życia, podczas gdy osoby najstarsze skupiały się na wizytach i poradach lekarzy specjalistów. Jednocześnie, ta grupa wiekowa, charakteryzowała się najwyższym odsetkiem osób poddanych szczepieniu, ale najbardziej obawiała się zakażenia i odwoływała największą liczbę zabiegów. Osoby mieszkające w mieście przyjęły większą liczbę dawek niż osoby mieszkające na terenach wiejskich, wykazały się tez przeważającym poziomem wiedzy niż osoby z terenów podmiejskich. Kobiety odczuwały wyższy poziom lęku i stresu w trakcie pandemii, za to mężczyźni częściej niż kobiety stosowali alkohol i inne używki, otrzymywali mniejsze wsparcie w sytuacjach trudnych, a także częściej zmieniali dietę w trakcie pandemii.Wnioski: Badana grupa osób prezentowała zachowania zdrowotne na poziomie przeciętnym, w stosunku do samooceny posiadanej wiedzy, która okazała się być niewystarczająca zarówno w zakresie COVID 19 i jego profilaktyki, jak i ogólnych zachowań zdrowotnych.
Introduction: Health behaviors are defined as taking up or not being active, which translates into human health and well-being. Health behaviors can be differentiated into promoting health (pro-health) and anti-health (called self-destructive). Health-promoting behaviors support health, prevent disease and promote faster recovery. Anti-health behaviors contribute to health disorders because they negatively affect the emotional, physical and psychosocial spheres. The formation of health behaviors is influenced by many factors coming from both the individual and the environment, including pandemic conditions that forced changes in health behaviors due to the imposed restrictions.Aim: The aim of the study was to evaluate health behaviors and to analyze the impact of the COVID-19 pandemic, as well as selected factors related to it, on the health behavior of patients.Material and methods: The research was carried out by the method of a diagnostic survey, with the use of the questionnaire technique, with the use of research tools in the form of a proprietary questionnaire and a standardized tool - the Health Behavior Inventory (IZZ) by Zygfryd Juczyński.Results: More than half of the respondents undertook health behaviors such as: not smoking, exercising, vaccinating or taking preventive measures to minimize the risk of virus infection. 98% of the respondents assessed their knowledge at a moderate or higher level on the basis of information sources obtained from the Internet or television, but the survey results showed that these sources were not sufficient and the subjective assessment of the level of knowledge was overestimated. The knowledge deficit was present both in the topics of health behavior and COVID19 itself and its prevention. Some people did not practice health behaviors, or even presented anti-health behaviors, despite the declared high awareness of this subject. The pandemic negatively affected well-being, the level of perceived stress and anxiety, diet and physical activity, leading to the abandonment or delay of prophylaxis and health prevention. Sociodemographic data was important in determining the level of knowledge about COVID19, here people with higher education showed the greatest knowledge. The youngest people paid the most attention to lifestyle, while the oldest people focused on visits and advice from specialist doctors. At the same time, this age group was the most afraid of infection, canceled the highest number of treatments, and had the highest levels of vaccinees. People living in the city took more doses than people living in rural areas, and showed a greater level of knowledge than people from suburban areas. Women experienced higher levels of anxiety and stress during the pandemic, while men used alcohol and other stimulants more often than women, received less support in difficult situations, and changed their diets more often during the pandemic.Conclusions: The surveyed group of people presented their health behaviors at an average level, in relation to the self-assessment of their knowledge, which turned out to be insufficient both in terms of COVID 19 and its prevention, as well as general health behaviors.
