Change in the degree of threat for taxa included in successive editions of the Polish Red Data Book of Plants

Increasing anthropopressure causes that the ranges of many plant and animal species are reduced and the population decreases are observed. In various regions of the world red lists and red books are published. They include endangered species which specific categories of are assigned. The red lists and books are also prepared for the flora of Poland. Three editions of the Polish Red Data Book of Plants have been published so far. In my studies I compared the number of species included in successive editions of the Polish Red Data Book of Plants. I have also analyzed how the threat categories of species changed in successive editions of the Book, and which habitats are associated with species that were included in the second and third editions of the book, and which were not included in the first edition. I have also tried to identify the factors that currently pose the greatest threat to the flora of Poland. Within 21 years, the number of species included in successive editions of the Polish Red Data Book of Plants has increased from 206 species in the first edition to 370 species in the third edition. Among the species that were not included in the first edition, but were included in the second and third editions, there was a significant share of species typical of anthropogenic habitats, deciduous forests, peatlands, meadows and xerothermic grasslands. For many species, the threat category in subsequent editions has not changed, or has increased. There are also species for which the threat category has decreased. However, this is not because the threatening factors have been eliminated or reduced. The decrease in the threat category relates rather to species which distribution or biology have been better recognized recently. The latest edition of the Polish Red Data Book of Plants covers 18% of vascular plant flora in Poland, which indicates that the biodiversity of our country is seriously threatened. Institutions related to nature protection should use the information contained in the Polish Red Data Book of Plants and take measures to effectively prevent the increase in the degree of threat to Polish flora.

Rosnąca antropopresja powoduje, że zasięgi wielu gatunków roślin i zwierząt kurczą się, a wielkość ich populacji znacząco spada. W różnych regionach świata publikowane są tzw. czerwone listy i czerwone księgi. Są to opracowania dotyczące gatunków zagrożonych wyginięciem, w których taksonom przypisuje się odpowiednie kategorie zagrożenia. Opracowania o charakterze czerwonych list i ksiąg przygotowywane są również dla flory Polski. Jak dotąd ukazały się trzy wydania Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. W mojej pracy licencjackiej porównałam liczebność gatunków uwzględnionych w kolejnych wydaniach Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Przeanalizowałam również jak zmieniały się kategorie zagrożenia gatunków w kolejnych wydaniach tego opracowania i z jakimi siedliskami związane są gatunki, które uwzględnione zostały w drugim i trzecim wydaniu księgi, a których brak było w wydaniu pierwszym. Starałam się także wskazać czynniki, które stanowią obecnie największe zagrożenie dla flory Polski. W ciągu 21 lat liczba gatunków uwzględnionych w kolejnych wydaniach Polskiej Czerwonej Księgi Roślin wzrosła z 206 gatunków w pierwszym wydaniu do 370 gatunków w wydaniu trzecim. Wśród gatunków, których brak było w wydaniu pierwszym, a które zostały uwzględnione w drugim i trzecim wydaniu, znaczący był udział gatunków typowych dla siedlisk antropogenicznych, lasów liściastych, torfowisk, łąk i muraw kserotermicznych. W przypadku wielu gatunków kategoria zagrożenia w kolejnych wydaniach nie zmieniła się lub wzrosła. Są też gatunki, w przypadku których kategoria zagrożenia obniżyła się. Nie jest to jednak wynikiem tego, że czynniki im zagrażające zostały wyeliminowane albo zredukowane. Spadek kategorii zagrożenia dotyczy raczej gatunków, w przypadku których rozmieszczenie lub biologia zostały w ostatnim czasie lepiej poznane. Najnowsze wydanie Polskiej Czerwonej Księgi Roślin obejmuje aż 18% flory roślin naczyniowych w Polsce, co świadczy o tym, że naturalna bioróżnorodność roślin w Polsce jest poważnie zagrożona. Instytucje związane z ochrona przyrody powinny wykorzystać informacje zawarte w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin i podejmować działania skutecznie zapobiegające zwiększaniu stopnia zagrożenia flory Polski.