Zwyczaje i obyczaje na przykładzie wybranych świąt rodzinnych w polskiej społeczności wiejskiej pod koniec XIX wieku

The purpose of this study is to present and describe rites and customs based on the example of selected family celebrations in the Polish rural community at the end of the 19th century. The first chapter presents the annual holidays, Easter and Christmas. These celebrations, religious in their character, contributed to reconciliation and uniting the family around the same table. The second chapter focuses on the so-called solemnities of passage, namely birth, wedding and death. Although every member of society could be a passive observer of these events, the direct participation was intended only for the immediate family circle. In the study, I have considered local customs, the role of men and women in the rituals and consumption, which was also an important function in the ceremonies. A certain schematicity and symbolism of behaviour, repeated every year or on special occasions, imparted from generation to generation, introduces a distinctive ambience that is not so easily recreated on other celebrations.

Celem pracy jest przedstawienie i opis zwyczajów oraz obrzędów na przykładzie wybranych świąt rodzinnych w polskiej społeczności wiejskiej pod koniec XIX wieku. W pierwszym rozdziale prezentowane są święta doroczne, Wielkanoc i Boże Narodzenie. Uroczystości te, o charakterze religijnym, przyczyniały się do pojednania i jednoczenia rodziny przy jednym stole. Drugi rozdział skupia się na tak zwanych obrzędach przejścia, czyli na narodzinach, weselu i śmierci. Pomimo, że każdy członek społeczeństwa mógł być biernym obserwatorem tych wydarzeń, to bezpośrednie uczestnictwo przeznaczone było tylko dla najbliższego grona rodzinnego. W pracy uwzględniłam lokalne zwyczaje, rolę kobiet i mężczyzn w obrzędach oraz pożywanie, które stanowiło także ważną funkcję w uroczystościach. Pewna schematyczność i symbolika zachowań, powtarzana co roku lub w wyjątkowe uroczystości, przekazywana z pokolenia na pokolenie, wprowadza wyjątkowy nastrój, który nie tak łatwo odtworzyć w inne święta.