Airspace as a Geostrategic and Diplomatic Tool in International Relations: Case Study of Russia- European Union.

Niniejsza praca analizuje rolę przestrzeni powietrznej w stosunkach międzynarodowych, ze względu na wykorzystanie suwerenności przestrzeni powietrznej jako narzędzia geostrategicznego i dyplomatycznego. Dokładniej rzecz ujmując, praca dyplomowa koncentruje się na dynamice Rosji i Unii Europejskiej jako studium przypadku. Rosja posiada niezwykle ważną przestrzeń powietrzną pod względem powierzchni terytorialnej, ale także ze strategicznego punktu widzenia. Rosyjska przestrzeń powietrzna obejmuje znaczną część północnych szerokości geograficznych, głównie ze względu na Syberię, lecz także jest skrzyżowaniem dwóch niezwykle istotnych biegunów gospodarczych – Unii Europejskiej i Azji. Stąd też, w niniejszej pracy, analizowane zostaną zachowania i decyzje polityczne Rosji dotyczące jej przestrzeni powietrznej. Jednocześnie Unia Europejska, sąsiad Zachodu, przeprowadziła kilka lat temu liberalizację rynku w swoim sektorze lotniczym. Wielokrotnie próbowała zawrzeć z Rosją porozumienia odnośnie liberalizacji rynku, opłat i praw dotyczących przelotów oraz korytarza syberyjskiego, jednakże Rosja zawsze unikała możliwości zawierania umów o otwartym niebie – nawet jeśli niektóre z nich są obowiązkowe, zgodnie z umowami/przepisami międzynarodowymi. Dynamika, która wynika z obu stron jest następująca, Unia chce z pożytkiem wykorzystać rosyjską przestrzeń powietrzną do promowania handlu z Azją, natomiast Rosja pozostaje nieuchwytna i chce czerpać wszelkie możliwe korzyści, jakie może przynieść jej suwerenność przestrzeni powietrznej. Tymczasem ostatnie wydarzenie związane z inwazją na Ukrainę drastycznie zmieniło tę dynamikę. Obie strony w wyniku sankcji gospodarczych wzajemnie zamknęły dostęp do przestrzeni powietrznej. Niemniej jednak rosyjska przestrzeń powietrzna jest dziś całkowicie zamknięta dla wszystkich zachodnich linii lotniczych (do odwołania), a Rosjanie nie czerpią już zysków finansowych z opłat za przeloty nakładanych na europejskich przewoźników – ich przestrzeń powietrzna traci na wartości.

This paper examines the role of airspace in international relations since airspace sovereignty is used as a geostrategic and diplomatic tool. More specifically, this thesis focuses on Russia and European Union dynamics as a case study. Russia possesses an important airspace in terms of territorial superficies but also from a strategic point of view. Russian airspace covers a significant part of the northern latitudes, mainly due to Siberia, but also it is the junction between two important economic poles: European Union and Asia. Hence, through this paper, we analyze Russia’s behavior and political decisions regarding its airspace. European Union, on the other hand, the neighbor of the West, has undertaken several years ago a market liberalization in their aviation sector. More than once, they tried to reach agreements with Russia towards market liberalization, overflight fees, overflight rights, Siberian corridor, but Russia has always avoided the possibility of open-sky agreements, even if some of them are mandatory according to international agreements/laws. The dynamic that derives from both parties is the following: the Union wished to use advantageously the Russian airspace to promote trade with Asia, while Russia remains intangible and wishes to reap all benefits possible that its airspace sovereignty can bring. However, the recent event with the invasion of Ukraine has drastically changed the dynamic. Both parties have mutually closed their access to airspace as a result of economic sanctions. Nonetheless, Russian airspace is nowadays completely closed to all Western airline companies (until further notice) and the Russians are no longer collecting financial gains from the overflight fees impose to European carriers, their airspace is losing its convenience.