Sygnaliści zewnętrzni a odpowiedzialność za zniesławienie

The paper constitutes a voice in the debate concerning the legal protection of whistleblowers, as discussed against the background of the implementation of the European Directive on whistleblowers. The author, being a whistleblower himself, attempts to justify the need to extend the category of whistleblowers to individuals fulfilling specific social roles associated with an obligation to report misconducts. Such individuals are at risk of various types of retaliation, including losing their employment. As it turns out, the literal interpretation of the EU Directive on whistleblowers does not provide adequate protection against such retaliation. To a significant extent, the source of the problem is Article 212 of the Polish Criminal Code, which, by introducing criminal responsibility for defamation, is often used against whistleblowers. This paper discusses two aspects of the functioning of this provision usually overlooked in the literature on the subject.

Praca stanowi głos w debacie na temat implementacji zapisów europejskiej dyrektywy o sygnalistach. Autor, sam występując w przeszłości w roli sygnalisty, uzasadnia potrzebę rozciągnięcia kategorii sygnalistów na osoby pełniące takie role społeczne, z którymi wiąże się społeczny obowiązek alarmowania o nieprawidłowościach. Osoby te narażone są na różnego rodzaju retorsje, z utratą pracy włącznie, a literalnie odczytywana dyrektywa o sygnalistach, jak również dotychczasowe projekty jej implementacji w krajowym porządku prawnym, przed tymi retorsjami nie chronią. W dużej mierze źródłem problemu jest wprowadzający odpowiedzialność za zniesławienie art. 212 Kodeksu karnego, który często jest wykorzystywany przeciwko sygnalistom. W pracy omówione są dwa aspekty funkcjonowania tego przepisu zwykle pomijane w literaturze.