UMYSŁ UCIELEŚNIONY, ALE W KTÓRYM CIELE? ANALIZA WIRTUALNEGO UCIELEŚNIENIA

Niniejsza praca stanowi analizę zjawiska wirtualnego ucieleśnienia z perspektywy kognitywistycznej i filozoficznej. Wirtualne ucieleśnienie może występować podczas użytkowania technologii VR (virtual reality), polega na inkorporacji cyberciała w obręb reprezentacji cielesnych podmiotu, który odczuwa je jako ciało subiektywne. Autor na podstawie analizy badań empirycznych oraz własnych analiz fenomenologicznych określa proces konstytuowania się podmiotu i poznania ucieleśnionego w wirtualnej rzeczywistości.Autor wykorzystuje w tym celu koncepcje związane z paradygmatem kognitywistyki ucieleśnionej. Na podstawie koncepcji obustronnych uwarunkowań Francisco Vareli w pracy wykorzystano pierwszoosobowy i trzecioosobowy opis analizowanych zjawisk. Autor wykorzystuje naturalizującą koncepcję neuronalnej macierzy cielesnej.Na podstawie przeprowadzonych analiz, autor sugeruje, że umysł może być ucieleśniony również w cyberciele, a więc, że zmiany w obrębie struktury inkorporowanego cyberciała mogą modulować stany mentalne, postawy i zachowania podmiotu. Autor odróżnia statyczną figurę awatara pozostającego odrębnym bytem reprezentującym użytkownika, od cyberciała które w kontekście wykorzystania technologii VR współkonstytuuje podmiot i jego poznanie w wirtualnej rzeczywistości. Autor wskazuje na konieczność uwzględnienia ucieleśnienia w badaniach nad człowiekiem w wirtualnej rzeczywistości.

This paper is an analysis of the phenomenon of virtual embodiment from a cognitive and philosophical perspective. A virtual embodiment can occur during the use of virtual reality (VR) technology, it involves the incorporation of the cyber body within the bodily representations of the subject, who experiences it as a subjective body. Based on the analysis of empirical research and his own phenomenological analysis, the author defines the process of the constitution of the subject and embodied cognition in VR.The author uses concepts related to the paradigm of embodied cognition. Based on Francisco Varela's concept of two-sided conditioning, the paper uses first-person and third-person descriptions of the phenomena under analysis. The author uses the naturalizing concept of the neuronal bodily matrix.The author suggests that the mind can also be embodied in the cyberbody, which means that changes within the structure of the incorporated cyberbody can modulate the subject's mental states, attitudes, and behavior. The author distinguishes between the static figure of the avatar remaining a separate entity representing the user, and the cyberbody which co-constitute the subject and its cognition in VR. The author points out the necessity of considering embodiment in the study of human in VR.