The Turin edition of Andrzej Towiański’s writings : a collective work?

The paper deals with the crucial question of primary sources which may be used in the research of Towianism. Analysing the extensive edition of Pisma Andrzeja Towiańskiego (Andrzej Towiański’s Writings) published by his most prominent followers after their master’s death, the author’s argument follows the perspective of religious studies in the European context. She examines this highly diverse collection of texts with regard to literary genres, linguistic aspects, and content. She then summarizes the significant interferences on the part of the editors concerning paratextual elements (e.g. commentary and explanations), intratextual elements (e.g. connections between individual texts), and intertextual elements (e.g. extensive citations of religious literature). In conclusion, the Turin edition is revealed to be a collective work of Towiański’s adherents who should be considered its co-authors. Further examination allows for the identification of two Italian co-authors, Attilio Begey and Tancredi Canonico, alongside the editors mentioned by name, Karol Baykowski and Stanisław Falkowski. The author interprets the results of the analysis with the use of the concepts of religious studies. Finally, she juxtaposes her findings with studies of later Italian publications and seeks to reconstruct themes not included in the edition, using unpublished archival material to fill in the lacunae.

Tekst podejmuje kluczową kwestię bazy źródłowej do badań nad towianizmem i zawiera - dokonywaną z perspektywy religioznawstwa w kontekście europejskim - analizę obszernej edycji Pism Andrzeja Towiańskiego, którą wydali najbliżsi adepci po śmierci mistrza w roku 1882 w Turynie. Autorka bada zbiór, który cechuje wyjątkowa różnorodność pod względem gatunkowym, językowym oraz merytorycznym. Następnie streszcza ingerencje edytorów, którzy opracowali zebrane teksty, wprowadzając elementy paratekstualne (np. komentarze i wyjaśnienia), intratekstualne (np. powiązania pomiędzy pojedynczymi tekstami) oraz intertekstualne (np. umieszczone obszerne fragmenty z literatury religijnej). W konkluzji edycja turyńska zostaje zdefiniowana jako dzieło zbiorowe adeptów, którzy powinni być uznani za współautorów. Analizy ich pracy edytorskiej pozwalają zidentyfikować, obok wymienionych w wydaniu Karola Baykowskiego i Stanisława Falkowskiego, także włoskich współautorów dzieła Attilia Begeya oraz Tancrediego Canonica. Dla wyjaśnienia swoich konkluzji autorka posługuje się modelami zapożyczonymi z religioznawstwa. Badania edycji turyńskiej uzupełnia analizami późniejszych publikacji włoskich oraz różnicuje - wykorzystując nieopublikowane dotychczas materiały archiwalne - próbami rekonstrukcji wątków wyeliminowanych przez edytorów.