The official state language of Ukraine is Ukrainian but for historic reasons, Russian is widely spoken. As part of the Russian Empire and later the USSR, the dominant language ideology in Ukraine promoted Russian as the high-status language of international communication and modernity, relegating Ukrainian to the role of a low-status, rural, backward language. In multilingual societies like Ukraine, language identity and language ideology assume a greater significance than in monolingual societies. This is particularly true of Ukraine, whose former overlord Russia has over the course of the past decade annexed Crimea, fomented insurrection, and launched a full-scale invasion, partly on the pretext of protecting the rights of Russian speakers. The results of in-depth interviews with ten Ukrainian students living in Poland indicate that language is an important aspect of their identity but is not the defining feature. For example, it is possible to be Ukrainian and to speak Russian. Being Ukrainian is determined by a person’s attitude to key events (e.g., the Russian invasion) rather than by language. Nonetheless, participants recognise that the widespread use of Russian in Ukraine is problematic, since it is a legacy of colonization and a long history of Russification. Attitudes to language are changing rapidly. Several of the Russian speakers in this study have switched to Ukrainian, either since 2014 or as a direct response to the invasion of 2022. Language switching signals defiance of Russian aggression and support for Ukrainian independence. All the participants agree that prior to 2022, there was no genuine conflict over language in Ukraine. Since the invasion, however, some participants report aggressive anti-Russian language attitudes expressed by Ukrainian speakers who seek to other Russian speakers as not truly Ukrainian. Ukrainization (for example, the 2019 language law) is popularly perceived as a corrective to historic Russification that will promote Ukrainian as the high-status, official language of Ukraine. Most participants object to forcing people to speak Ukrainian in private but several argue that people “should” be motivated to speak Ukrainian by Russian hostility. These participants argued that switching from Russian to Ukrainian is a matter of “will power”. All participants saw Ukrainization as a generational project to be achieved through education, supported by legislation and popular support.A minority of participants argued that Russia has sought to “weaponize” the Russian language in Ukraine, and that Russian speakers were a potential threat to Ukraine because they are susceptible to Russian propaganda. A larger group pointed out that patriotic Russian speakers were defending Ukraine against Russian aggression and that Russian claims that Ukraine sought to persecute Russian speakers are false. In general, there was little support for the view that “good Ukrainians only speak Ukrainian” even though all participants favoured continued development of Ukrainian as the official language.Although it is not possible to generalize based on such a small sample, the widespread support for Ukrainization in this study and in surveys conducted since February 2022 raises the possibility that one consequence of the Russian invasion will be significant erosion of the status of the Russian language in Ukraine.
Oficjalnym językiem państwowym Ukrainy jest ukraiński, ale ze względów historycznych powszechnie mówi się po rosyjsku. W ramach Imperium Rosyjskiego, a później ZSRR, dominująca ideologia językowa na Ukrainie promowała język rosyjski jako język komunikacji międzynarodowej i nowoczesności o wysokim statusie, spychając ukraiński do roli języka wiejskiego, zacofanego o niskim statusie. W społeczeństwach wielojęzycznych, takich jak Ukraina, tożsamość językowa i ideologia języka nabierają większego znaczenia niż w społeczeństwach jednojęzycznych. Odnosi się to szczególnie do Ukrainy, której Rosja w ciągu ostatniej dekady zaanektowała Krym, wznieciła powstanie i rozpoczęła inwazję na pełną skalę, częściowo pod pretekstem ochrony praw osób rosyjskojęzycznych.Wyniki wywiadów pogłębionych z dziesięcioma ukraińskimi studentami mieszkającymi w Polsce wskazują, że język jest ważnym aspektem ich tożsamości, ale nie cechą ją definiującą. Można na przykład być Ukraińcem i mówić po rosyjsku. O byciu Ukraińcem decyduje stosunek człowieka do kluczowych wydarzeń (np. inwazja rosyjska), a nie język. Niemniej jednak uczestnicy uznają, że powszechne używanie języka rosyjskiego na Ukrainie jest problematyczne, ponieważ jest to dziedzictwo kolonizacji i podkreśla długą historię rusyfikacji. Postawy wobec języka szybko się zmieniają. Kilku osób rosyjskojęzycznych objętych tym badaniem przeszło na ukraiński od 2014 r. lub w bezpośredniej reakcji na inwazję w 2022 r. Zmiana języka sygnalizuje sprzeciw wobec rosyjskiej agresji i wsparcie dla niepodległości Ukrainy.Wszyscy uczestnicy zgadzają się, że przed 2022 rokiem na Ukrainie nie było prawdziwego konfliktu językowego. Jednak od czasu inwazji niektórzy uczestnicy zgłaszają agresywne antyrosyjskie postawy językowe wyrażane przez ukraińskojęzycznych ludzi, którzy uważają innych rosyjskojęzycznych za nieprawdziwie (fałszywie) ukraińskich. Ukrainizacja (np. ustawa językowa z 2019 r.) jest powszechnie postrzegana jako korekta historycznej rusyfikacji. Ustawa ma promować ukraiński jako język urzędowy Ukrainy o wysokim statusie. Większość uczestników sprzeciwia się zmuszaniu ludzi do mówienia po ukraińsku w sytuacjach prywatnych, ale kilku twierdzi, że do mówienia po ukraińsku ludzi „powinna” motywować rosyjska wrogość. Uczestnicy ci argumentowali, że przejście z języka rosyjskiego na ukraiński jest kwestią „siły woli”. Wszyscy uczestnicy postrzegali ukrainizację jako projekt pokoleniowy, który można osiągnąć poprzez edukację, wspieraną przez ustawodawstwo i poparcie społeczne.Mniejszość uczestników argumentowała, że Rosja dąży do „uzbrojenia” języka rosyjskiego na Ukrainie oraz że osoby posługujące się językiem rosyjskim stanowią potencjalne zagrożenie dla Ukrainy, ponieważ są podatni na rosyjską propagandę. Większa grupa zwróciła uwagę, że patrioci rosyjskojęzyczni bronili Ukrainy przed rosyjską agresją i że rosyjskie twierdzenia, jakoby Ukraina starała się prześladować rosyjskojęzycznych, są fałszywe. Ogólnie rzecz biorąc, pogląd, że „dobrzy Ukraińcy mówią tylko po ukraińsku”, nie spotkał się z poparciem, mimo że wszyscy uczestnicy opowiadali się za dalszym rozwojem języka ukraińskiego jako języka urzędowego.Choć na tak małej próbie nie można generalizować, szerokie poparcie dla ukrainizacji w tym badaniu oraz w badaniach prowadzonych od lutego 2022 r. rodzi prawdopodobieństwo, że jedną z konsekwencji inwazji rosyjskiej będzie znacząca erozja statusu języka rosyjskiego na Ukrainie.
