O otoczeniu Światosława Olegowicza, księcia nowogrodzko-siewierskiego

W artykule dokonano próby rekonstrukcji najbliższego otoczenia księcia Światosława Olegowicza w okresie jego rządów w Nowogrodzie Siewierskim. Analiza zachowanych źródeł pozwoliła wyłonić sześć takich osób: Wasyla Połoczanina, Mirosława wnuka Chilicza, Kosniatkę, Piotra Illicza, Sudomira Kuczebicza i Gorena. Wszystkie te osoby pojawiają się na stronach źródeł ruskich w bardzo wąskim przedziale czasowym obejmującym lata 1146–1147, tj. sam początek rządów księcia w grodzie nad Desną. Pierwszy z nich – Wasyl Połoczanin – wywodził się z ziemi połockiej i na służbie w Światosława mógł pojawić ok 1143 roku. Przed 1146 rokiem osiągnął już wysokie stanowisko, najprawdopodobniej wojewody. Swoje obowiązki pełnił do sierpnia 1146 roku, kiedy zdradził swego władcę i przeszedł na stronę elit kijowskich. Drugi – Mirosław – był wnukiem nieznanego bliżej Chilicza. Brak jest natomiast podstaw do jego utożsamienia z Mirosławem Andrejewiczem z otoczenia księcia kijowskiego Wsiewołoda Olegowicza. O Mirosławie wiadomo, że latem1146 roku przebywał ze swym księciem w Kijowie i był jednym z dowódców drużyny Światosława. Podobnie jak Wasyl Połoczanin, zdradził swego suzerena i powiązał swój dalszy los z kijowskimi elitami. Do najbardziej zaufanych ludzi z otoczenia Światosława należeli Kosniatko i Piotr Illicz. Kosniatko w drugiej połowie 1146 roku w imieniu swojego księcia prowadził rozmowy z czernihowskimi Dawidowiczami i zdołał uchronić Światosława przed spiskowcami. Kontekst informacji latopisarskich pozwala na ostrożne przypuszczenie, że mógł wywodzić się z ziemi czernihowskiej. Piotr Illicz swoją karierę rozpoczął jeszcze przy dworze ojca Światosława, Olega Światosławowicza. Później przeszedł na służbę do Światosława i pozostawał na niej aż do swego zgonu 13 kwietnia 1147 roku w wieku 90 lat. Nie wiadomo dokładnie jakie stanowisko zajmował przy dworze Światosława, można jednak domyślać się, że był jednym z doradców księcia nowogrodzko-siewierskiego. O dwóch ostatnich z wymienionych osób – Sudomirze Kuczebiczu i Gorenie – wiadomo jedynie, że w 1147 roku pełnili funkcje wojewodów na służbie w Światosława Olegowicza i z ramienia księcia dowodzili oddziałem sojuszniczych Połowców podczas wyprawy do ziemi smoleńskiej. Ich pochodzenie nie jest znane. Z pewną ostrożnością można wysnuć tezę, że Sudomir miał korzenie koczownicze, prawdopodobnie połowieckie. Być może z ludów koczowniczych wywodził się także Goren.

The article attempts to reconstruct the closest entourage of Prince Svyatoslav Olegovich during his reign in Novgorod-Siversk. The analysis of the surviving sources made it possible to identify six of these persons: Vasyl Polochanin, Khilich’s grandson Miroslav, Kosniatko, Petr Illyich, Sudomir Kuchebich and Goren. All these people appear in the Ruthenian sources in a very narrow time frame, covering the years 1146–1147, i.e. the beginning of the prince’s rule in the city on the Desna River. The first of them – Vasyl Polochanin – originated from the land of Polotsk and may have entered Svyatoslav’s service around 1143. Before 1146 he had already reached a high position, most likely that of voivode. He fulfilled his duties until August 1146, when he betrayed his ruler and went over to the side of the Kyivan elite. The second – Miroslav – was the grandson of Khilich, a man, about whom almost nothing is known. However, there is no reason for identifying him with Miroslav Andreevich from the entourage of Prince of Kyiv Vsevolod Olegovich. It is known that Miroslav stayed with his prince in Kyev in the summer of 1146 and was one of Svyatoslav’s warlords. Like Vasyl Polochanin, he betrayed his suzerain and tied his further fate to the Kyivan elite. Kosniatko and Petr Illyich were the most trusted men in Svyatoslav’s entourage. Kosniatko negotiated on behalf of his prince with the Davidovichs of Chernihiv in the second half of 1146 and managed to protect Svyatoslav from the conspirators. The context of the chronicle data allows to assume that he may have originated from the land of Chernihiv. Petr Illyich began his career at the court of Sviatoslav’s father, Oleg Svyatoslavovich. He later entered the service of Svyatoslav and remained there until his death at the age of 90 on 13 April 1147. It is not known exactly what position he held at the court of Svyatoslav, but it can be assumed that he was one of the advisers to the Prince of Novgorod-Siversk. When it comes to the last two men, Sudomir Kuchebich and Goren, we can only learn from the chronicles that they were the voivodes of Svyatoslav Olegovich in 1147 and were appointed commanders of a detachment of the allied Cumans during the campaign to the land of Smolensk. Their origins are unknown. One can hypothesise that Sudomir had nomadic roots, probably of Cuman origin. It is possible that. Goren also originated from nomadic peoples.