Zmiany motywów wyboru zawodu dziennikarskiego w Polsce

The aim of this paper is to present the conclusions drawn from a meta-analysis of the findings collected with surveys that have been conducted among Polish journalists since the 1970s. The paper focuses on the trends and shifts in the journalitists' motivations and roles perception that have been occurring in the last four decades. The findings show that since the transformation period in the late 1989s and early 1990s, Polish journalists seem to be more individualistic and professional-oriented than social and altruist-oriented. The contemporary model of the Polish journalism built upon journalists' declarations on the media roles is a combination of the newsprovider and a forum of a broad spectrum of the political opinion presentation - oriented model, with a watchdog - style journalism. Traditional roles of the Polish journalists, such as education and motivation of the citizens, seem to be of the secondary importance for the media people today.

Celem artykułu jest metaanaliza wyników badań empirycznych prowadzonych wśród polskich dziennikarzy od lat 70. oraz ukazanie kierunków zmian, jakie w tym środowisku zachodziły w ostatnich czterech dekadach. Porównanie wyników badań z czterech ostatnich dekad prowadzi do wniosku, że wraz ze zmianami polityczno-społecznymi w Polsce na plan pierwszy wśród motywów wyboru zawodu dziennikarskiego przez polskich dziennikarzy wysunęły się motywacje indywidualistyczne, zaś straciły na znaczeniu motywacje altruistyczne. Ponadto zestawienie danych dotyczących motywacji do wykonywania zawodu z oczekiwaniami w zakresie pełnienia funkcji i odgrywania ról przez media i dziennikarzy pozwala na odtworzenie deklarowanego przez przedstawicieli organizacji medialnych współczesnego modelu polskiego dziennikarstwa (tzw. "role perception"): nastawionego przede wszystkim na przekaz informacji i przedstawianie szerokiego spektrum poglądów oraz kontrolowanie elit, zaś dopiero w dalszej kolejności podejmującego się aktywizowania lub edukowania obywateli.