Polska : stare i nowe koncepcje prawne w zmieniającym się świecie pracy

Opracowanie dotyczy polskiego prawa pracy polskiego z perspektywy przekształceń zachodzących w świecie pracy. Artykuł przedstawia koncepcję stosunku pracy w świetle kodeksu pracy, podstawy prawne wykonywania pracy na własny rachunek oraz umowy cywilnoprawne o świadczenie usług. Ponadto przedstawia atypowe formy zatrudnienia w Polsce, w tym nieobowiązujące już przepisy o telepracy, a także aktualne przepisy dotyczące pracy za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej oraz pracy zdalnej. Zdaniem autora polskie regulacje i tradycyjne koncepcje prawne nie są wystarczająco elastyczne i nie odzwierciedlają złożoności współczesnego świata pracy, w szczególności nie uwzględniają wyłaniających się nowych form wykonywania pracy zarobkowej. Polskie prawo pracy jest zakorzenione w XX w. i nie stworzyło konstrukcji prawnych, które byłyby odpowiednie dla uregulowania gospodarki opartej na krótkotrwałych umowach oraz chroniłyby pracowników platformowych i pracowników na żądanie. De lege lata Uber oraz inne platformy cyfrowe de facto nie są objęte standardami prawa pracy, a więc ustawowa ochrona osób pracujących za pośrednictwem aplikacji jest niewystarczająca. Rozwój gospodarki opartej na krótkotrwałych umowach pogłębia prekaryjną sytuację wielu uczestników rynku pracy. W konsekwencji mamy do czynienia z nieustanną erozją standardów ochrony pracy.

The contribution deals with Polish labour law from the perspective of the transformation of the world of work. The elaboration introduces the Labour Code concept of employment relationship, legal basis of an independent economic activity, as well as civil law contracts to render services. Moreover, it presents atypical forms of employment in Poland, including previous regulations on telework, and current regulations concerning temporary agency work and remote work. In author’s opinion, Polish regulations and traditional legal concepts are not flexible enough and not suitable to reflect the complexity of the contemporary world of work, particularly in light of the emergence of different legal forms of paid work performance. Polish labour law is rooted in the twentieth century and it did not ‘invent’ the prototypes that would be appropriate to regulate either the gig economy or the status of platform workers and on-demand workers. De lege lata Uber and other electronic platforms are de facto immune from labour law standards. Therefore, the statutory protection of individuals working via application is inadequate. The development of the gig economy is deepening the precarious position of numerous labour market participants. Consequently, we have to do with the continuous erosion of labour protection standards.