Az igemódok szerepe a lengyel és magyar direktívumokban

W artykule przedstawiam rolę trybu w polskich i węgierskich dyrektywach. Praca opiera się na obserwacji poczynionej we wcześniejszych badaniach (Veres-Guśpiel 2020, 2012), że w polskich i węgierskich dyrektywach wyrażenia językowe występują zależnie od kontekstu społecznego i przedmiotu prośby, a także od wysiłku oczekiwanego w celu spełnienia prośby. Dyrektywy w artykule analizuję w ramach teoretycznych funkcjonalnej pragmatyki kognitywnej, opierając się na modelu scenariuszowym Panther’a i Thorburg’a (2017) oraz koncepcji kontinuum typów zdań Croft’a (1994). Badanie priorytetowo traktuje te aspekty, które pokazują różnice i podobieństwa między polskimi i węgierskimi użytkownikami języka, zapewniając w ten sposób praktyczne zastosowanie wyników. Materiał analizowany niniejszym artykule stanowią wyniki dwóch badań: W teście typu DCT przeprowadzonym w 2008 roku między polskimi (43 respondentów) i węgierskimi użytkownikami języka (44 respondentów) oraz z wynikami badania postaw przeprowadzonego w 2019 r. wśród rodzimych użytkowników języka polskiego (36 respondentów) i węgierskiego (38 respondentów), w którym respondenci zostali poproszeni o ocenę dyrektyw na skali prośba–polecenie, silna–słaba oraz odpowiednia–nieodpowiednia. Celem badania jest z jednej strony identyfikacja i analiza wzorców występowania dyrektyw w języku węgierskim i polskim w modelu scenariuszowym, a z drugiej strony wyciągnięcie praktycznych wniosków dla nauczania rodzimych użytkowników języka polskiego i węgierskiego.