"Zniekształcona demokracja" differentia specifica reżimu przejściowego/hybrydowego na przykładzie państw bałkańskich : szkic rozważań teoretyczno-sytuacyjnych

The purpose of the article was an attempt to answer 4 fundamental questions: of “distorted democracy” and “transitional/hybrid regime” are to each other, secondly; which of the Balkan states are stigmatized by the phenomenon of “distorted democracy” and their political system is assessed as a transitional/hybrid regime, thirdly; whether it is possible to establish a common situational context for these countries that influences the assessment of the emocratization of the transforming political systems, fourthly; what are the reasons for this state of affairs. For this purpose, the Freedom House Nations in Tranist Reports from 2021, 2022 and 2023 were analyzed regarding the Balkan countries characterized by a transitional/hybrid regime in alphabetical order: Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Kosovo, North Macedonia and Serbia. These reports clearly confirm the presence of phenomena that significantly weaken the democratization process of the Balkan countries, which is called “distorted democracy”, which is an inherent feature of transitional/hybrid regimes. The situational context for the analyzed countries is almost the same. There are still problems with the functioning of democratic institutions, compliance with norms and procedures, as well as a lack of acceptance expressed in attitudes and behaviors by both those in power and society.

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na cztery pytania: jak bliskie sobie są pojęcia „zniekształcona demokracja” i „reżim przejściowy/hybrydowy”, które z państw bałkańskich stygmatyzowane są zjawiskiem „zniekształconej demokracji” a ich ustrój polityczny oceniany jest jako reżim przejściowy/hybrydowy, czy dla przywołanych państw daje się ustalić wspólny kontekst sytuacyjny mający wpływ na ocenę demokratyzacji transformujących się systemów politycznych, jakie są przyczyny takiego stanu rzeczy. W tym celu analizie poddane zostały Raporty Freedom House Nations in Transit z roku 2021, 2022 i 2023 dotyczące państw bałkańskich cechujących się reżimem przejściowym/hybrydowym. W kolejności alfabetycznej to: Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Kosowo, Macedonia Północna oraz Serbia. W opinii autorki lata brane pod uwagę mogą wystarczająco zorientować o aktualnym stanie w badanej problematyce, bowiem jednoznacznie potwierdzają obecność zjawisk znacząco osłabiających proces demokratyzacji tych państw. To zjawisko przyjęto określać mianem „zniekształconej demokracji”, co jest immanentną cechą reżimu przejściowego/hybrydowego. Dla analizowanych państw kontekst sytuacyjny jest bliski sobie. Wciąż istnieją problemy z funkcjonowaniem demokratycznych instytucji, przestrzeganiem norm i procedur. Przyczyn takiego stanu rzeczy upatruje się w postawach i zachowaniach zarówno rządzących jak i społeczeństwa