The role of family health, socio-economic status, and heritability of neurodevelopmental disorders in the severity of cognitive dysfunctions in school-age children with ADHD

Wprowadzenie i cel: Niewiele wiadomo na temat związku między statusem socjoekonomicznym, używaniem alkoholu i tytoniu w rodzinie a poszczególnymi funkcjami poznawczymi, takimi jak uwaga, pamięć robocza czy funkcje wykonawcze w przebiegu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention-deficit/hyperactivity disorder, ADHD). Celem badania było ustalenie, czy trudności socjoekonomiczne i niezdrowe zachowania w rodzinie są predyktorami funkcji poznawczych u dzieci z ADHD. Materiał i metody: 176 polskich dzieci z ADHD w wieku 10–13 lat zostało zbadanych za pomocą Baterii Diagnozy Funkcji Poznawczych PU1, podczas gdy rodzice wypełnili ankietę dotyczącą statusu socjoekonomicznego oraz używania alkoholu i tytoniu w domu na poszczególnych etapach życia dziecka. Przeprowadzono analizę skupień badającą typy rodzin i analizę moderacji, aby sprawdzić, czy dziedziczność zaburzeń neurorozwojowych w rodzinie moderuje związek między statusem socjoekonomicznym, używaniem alkoholu i tytoniu oraz funkcjami poznawczymi dzieci. Wyniki: Wyszczególniono trzy typy rodzin, w których wychowują się dzieci z ADHD: 1) rodziny z wyższym statusem socjoekonomicznym, niższym poziomem niezdrowych zachowań w rodzinie i średnim poziomem funkcjonowania poznawczego dzieci, 2) rodziny z niskim statusem socjoekonomicznym, wysokim poziomem niezdrowych zachowań rodzinnych i średnim poziomem funkcjonowania poznawczego dzieci oraz 3) rodziny ze średnim statusem socjoekonomicznym, niskim poziomem niezdrowych zachowań rodzinnych i niskim poziomem funkcjonowania poznawczego dzieci. Nie znaleziono statystycznie istotnych powiązań między predyktorami, moderatorem i funkcjami poznawczymi u dzieci z ADHD. Wnioski: Wyniki te stoją w opozycji do dużej liczby badań wskazujących na związek między dysfunkcjami poznawczymi u dzieci z ADHD a statusem socjoekonomicznym oraz używaniem alkoholu i tytoniu w rodzinie.

Introduction and objective: Little is known about the association between socioeconomic status, alcohol and tobacco use, and specific cognitive functions, like attention, working memory or executive functions in attention-deficit/hyperactivity disorder. We aimed to determine if socioeconomic adversity and unhealthy family behaviours are predictors of cognitive functions in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Materials and methods: We tested 176 Polish children with attention-deficit/hyperactivity disorder aged 10–13 using the PU1 Battery of Cognitive Functions, while the children’s parents completed a questionnaire on socioeconomic status and alcohol and tobacco use at home during their child’s life stages. We applied cluster analysis of family types and moderation analysis that tested the heritability of neurodevelopmental disorders in family interactions. Results: We identified three family types that raise children with attention-deficit/hyperactivity disorder: 1) families with higher socioeconomic status, lower level of unhealthy family behaviours, and average levels of children’s cognitive functioning, 2) families with low socioeconomic status, high level of unhealthy family behaviours, and average levels of children’s cognitive functioning, and 3) families with average socioeconomic status, low level of unhealthy family behaviours and low level of children’s cognitive functioning. We found no statistically significant associations between family predictors, the moderator variable, and cognitive functions in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Conclusions: The results of our study contrast with the large amount of evidence that shows a link between cognitive dysfunctions in children with attention-deficit/ hyperactivity disorder and socioeconomic status and alcohol and tobacco use.