Terenowe metody badania zanieczyszczenia rzek makroplastikiem

Zanieczyszczenie rzek makroplastikiem (cząstkami plastiku > 5 mm) jest nowym problemem środowiskowym występującym od połowy ubiegłego stulecia. Dostawa makroplastiku do środowiska rzecznego zagraża organizmom żywym i obniża estetykę krajobrazu nadrzecznego. Co istotne, mikrocząstki plastiku powstające w trakcie fragmentacji makroplastiku w rzece mogą migrować do innych środowisk, zmniejszając możliwość jego usuwania ze środowiska oraz negatywnie wpływając na kolejne organizmy oraz zdrowie ludzi. Pierwszym krokiem umożliwiającym ocenę i ograniczenie wyżej wymienionych ryzyk jest zebranie bezpośrednich informacji terenowych o ilości makroplastiku zanieczyszczającego system fluwialny. Podstawy metodyczne umożliwiające przeprowadzenie takich badań są od kilku lat opracowywane i opisywane w literaturze zagranicznej, jednak nie były do tej pory omawiane w literaturze krajowej. W artykule przedstawiono metodykę wykorzystywaną do badań terenowych nad dostawą, transportem, depozycją i remobilizacją makroplastiku w środowisku fluwialnym. Omówiono także, jak zebrane informacje mogą zostać wykorzystane w działaniach praktycznych zmierzających do ograniczenia zanieczyszczenia rzek makroplastikiem.

The pollution of rivers with macroplastics (plastic particles > 5 mm) is a recent environmental issue that emerged in the mid-20th century. The input of macroplastics into river ecosystems poses a threat to living organisms and diminishes the aesthetic appeal of riparian landscapes. Moreover, microplastic particles generated during the fragmentation of macroplastics in rivers can migrate into other environments, reducing the possibility of their removal from the environment and adversely affecting subsequent organisms and human health. The first step enabling the assessment and mitigation of the aforementioned risks is the collection of direct field data on the quantity of macroplastics polluting the river system. While methodological frameworks for conducting such studies have been developed and described in foreign literature for several years, they have not yet been discussed in Polish literature. This article presents the methodology employed for field research on the input, transport, deposition, and remobilization of macroplastics in fluvial environments. Furthermore, it explores how the acquired information can be applied in practical efforts aimed at reducing river pollution by macroplastics.