Modele przewodnictwa duchowego w grupach alternatywnej duchowości na Śląsku Cieszyńskim do 1939 roku

In Cieszyn Silesia, since the partition times, various alternative communities have been dynamically developing. Their messages, programs and proposed practices were a response to the unpredictability of everyday life. Their importance clearly increased in times of break-throughs marked by an intensified feeling of uncertainty (destabilization resulting from World War I, the Polish-Czechoslovak war and the division of Cieszyn Silesia, economic and social changes of the Second Polish Republic, fears related to the upcoming next world war, etc.). These environments crystallized around charismatic leaders who, using various forms of spiritual leadership, reached out with their message to diverse groups of recipients. This paper attempts to present from the perspective of Max Weber’s theory of charisma and Marjorie Garber’s symptomatology, how the leaders of the alternative environment of Cieszyn Silesia (Agnieszka Pilcho-wa, Kazimiera Chobotowa, Maria Florkowa, Józef Chobot, Andrzej Podżorski, Jan Hadyna) built their authority, formulated models of spiritual guidance on the basis of esoteric worldviews and thus responded to certain cultural fears and anxieties.

Na terenie Śląska Cieszyńskiego już od czasów rozbiorowych dynamicznie rozwijały się zróżnicowane środowiska alternatywne, których przesłania, programy i proponowane praktyki były odpowiedzią na nieprzewidywalność codzienności. Ich znaczenie wyraźnie rosło w czasach przełomów naznaczonych spotęgowanym odczuciem niepewności (destabilizacja będąca wynikiem I wojny światowej, wojna polsko-czechosłowacka i podział Śląska Cieszyńskiego, przemiany gospodarcze i społeczne II RP, obawy związane z nadchodzącą kolejną wojną światową i in.). Środowiska te krystalizowały się wokół charyzmatycznych liderów, którzy, stosując rozmaite formy duchowego kierownictwa trafiali ze swoim przesłaniem do zróżnicowanej grupy odbiorców. Celem prezentacji będzie próba pokazania z perspektywy teorii charyzmy Maxa Webera oraz symptomatologii Marjorie Garber, w jaki sposób liderzy środowiska alternatywnego Śląska Cieszyńskiego (Agnieszka Pilchowa, Kazimiera Chobotowa, Maria Florkowa, Józef Chobot, Andrzej Podżorski, Jan Hadyna), budowali swój autorytet, jak na fundamencie tradycji ezoterycznych formułowali modele duchowego przewodnictwa oraz odpowiedzą na jakie kulturowe lęki i niepokoje stały się przywołane modele przewodnictwa duchowego.