Helena (Halina) Krzyżanowska, propagatorka muzyki polskiej we Francji

This article is devoted to Helena Krzyżanowska (1867-1937), pianist and composer as well as one of the most laudable promoters of Polish music in France. She was born in Paris where she obtained a comprehensive education; she also performed at concerts, and taught the piano at the Conservatory in Rennes. She was an active member of the association "Les Amis de la Pologne", organising concerts of Polish music in Paris and throughout the country. Well-known in the music community and praised by the critics, she left an indelible imprint of her presence in the French musical culture. She is almost totally unknown in Poland. New recordings are beginning to bring her music back from oblivion, but our knowledge of her life and musical activities is still extremely meagre. Krzyżanowska's biography is full of gaps, ambiguities, and even incorrect Information. The latter includes, among other things, the pianists first name. Throughout her life she was known as "Helena” but as a result of an error by one of the Polish authors she became Halina. This article, based on source material, aims to fill in the gaps in the artist's biography and to correct the erroneous Information which has taken root in Polish writings about her.

Artykuł poświęcony jest Helenie Krzyżanowskiej (1867-1937), pianistce i kompozytorce, jednej z najbardziej zasłużonych propagatorek muzyki polskiej we Francji. Urodziła się w Paryżu, gdzie zdobyła wszechstronne wykształcenie, prowadziła aktywną działalność koncertową, była profesorem fortepianu w Konserwatorium w Rennes. Działała też w stowarzyszeniu "Les Amis de la Pologne", organizując koncerty muzyki polskiej w Paryżu i na prowincji. Znana w środowisku muzycznym i chwalona przez krytyków, pozostawiła trwałe ślady we francuskiej kulturze muzycznej. W Polsce jest niemal całkiem nieznana. Dzięki nowym nagraniom jej muzyka powoli wychodzi z zapomnienia. Jednak nasza wiedza na temat jej życia i działalności artystycznej jest nadzwyczaj skromna. Biografia Krzyżanowskiej pełna jest luk i niejasności, a nawet błędnych informacji. Do tych ostatnich należy m.in. imię pianistki. Przez całe życie była "Heleną", ale na skutek błędu jednego z polskich autorów stała się "Haliną". Niniejszy artykuł, oparty na materiałach źródłowych, ma na celu uzupełnienie biogramu artystki i skorygowanie błędnych informacji utrwalonych w piśmiennictwie polskim.