A Patriot or a rebel? : independence activities of the priest Grzegorz Moszora during the springtime of the peoples in the light of Lviv and Vienna Archives

Գժեգոժ Մոշորոն (1812-1881) ծնվեց Լիշեց քաղաքի (Արևելյան Գալիցիա) հայ ընտանիքում։ 1838-ին ավարտեց Վիեննայի համալսարանի փիլիսոփա - աստվածաբանական բաժինը և դարձավ Լվովի արքեպիսկոպոսության հայկական ծիսակարգի հոգևորական 1839 թվականին նա միացավ Լվովի «Հայրենիքի որդիներ» գաղտնի ընկերությանը, ինչի հետևանքով մեղադրվեց պետական դավաճանության մեջ, մահպատժի դատապարտվեց և զրկվեց իր ազնվականությունից։ 1845 թվականին Ֆերդինանդ I կայսրը նրան ներում շնորհեց՝ հրամայելով ապաշխարությանը։ 1848 թվականին Մոշորոն դարձավ Ստանիսլավովի հայկական ծխի վիկարիոս (օգնական եպիսկոպոս), որտեղ կրկին ներգրավվեց անկախության համար գործունեության մեջ։ Միացավ Շրջանային Ազգային խորհրդի աշխատանքներին․ դա կազմակերպություն էր, որը ձգտում էր ժողովրդավարական փոփոխություններ իրականացնել և վերականգնել Լեհաստանի անկախությունը: Հայկական եկեղեցում քարոզելու ժամանակ նա քաջալերում էր հավատարիմներին ապստամբել ավստրիական իշխանությունների դեմ։ Լվովի գուբերնիան և Ստանիսլավովի ստարոստվոն հավաքել են մեծ քանակությամբ նյութեր, որոնք փաստում են հոգևորականի գործունեություն մասին ։ Դրանց հիման վրա վերիմաստաովորվել է Մոշորոյի գործունեությունը իր ժամանակի ՝ Գալիցիայում տեղի ունեցող հասարակա- քաղաքական փոփոխությունների համատեքստում։ 1849թ.-ին Մոշորոն դարձավ Տիշմյենիցաների հայկական ծխի քահանա՝ այսուհետ իրեն բացառ- ապես նվիրելով հովվական աշխատանքին։

A Patriot or a rebel? Independence activities of the priest Grzegorz Moszora during the springtime of the peoples in the light of Lviv and Vienna archives, Grzegorz Moszoro (1812-1881) was born in an Armenian family in Łysiec (Eastern Galicia). In 1838, he graduated in philosophy and theology from the University of Vienna and became a priest of the Archdiocese of Lwów within the Armenian rites. In 1839, he joined in Lwów a secret society called "Sons of the Fatherland", for which he was accused of high treason, sentenced to death and deprived of his nobility. In 1845, the Emperor Ferdinand I pardoned him, ordering penance. In 1848, Moszoro became a vicar of the Armenian parish in Stanisławów, where he got involved in independence activities again. He participated in the work of the Regional National Council - an organisation striving for introduction of democratic changes and regaining independence by Poland. During sermons within the Armenian Church, he encouraged the faithful to rebel against the Austrian authorities. Gubernium in Lwów and starostvo in Stanisławów collected extensive material documenting the priest’s activity. On its basis, the activities of Moszoro were recreated - in the context of socio-political changes, occuring in Galicia at that time. In 1849, Moszoro became a rector of the Armenian parish in Tyśmienica, devoting himself exclusively to priestly work.

Grzegorz Moszoro (1812-1881) urodził się w rodzinie ormiańskiej w Łyścu (Galicja Wschodnia), w 1838 roku ukończył studia filozoficzno-teologiczne na Uniwersytecie Wiedeńskim i został kapłanem archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego. W 1839 roku we Lwowie wstąpił do tajnego stowarzyszenia "Synowie Ojczyzny", za co został oskarżony o zdradę stanu, skazany na karę śmierci i pozbawiony szlachectwa. W 1845 roku cesarz Ferdynand I ułaskawił go, nakazując pokutę. W 1848 roku Moszoro został wikariuszem parafii ormiańskiej w Stanisławowie, gdzie ponownie zaangażował się w działalność niepodległościową. Włączył się w prace Obwodowej Rady Narodowej - organizacji dążącej do wprowadzenia przemian demokratycznych i odzyskania przez Polskę niepodległości. Podczas kazań w kościele ormiańskim zachęcał wiernych do buntu przeciwko władzom austriackim. Gubernium we Lwowie i starostwo w Stanisławowie zebrały obszerny materiał dokumentujący aktywność duchownego. Na jego podstawie odtworzono działalność Moszory w kontekście zachodzących w tym czasie w Galicji przemian społeczno-politycznych. W 1849 roku Moszoro został proboszczem parafii ormiańskiej w Tyśmienicy, poświęcając się już wyłącznie pracy duszpasterskiej.