Główne toposy w klasycznej poezji urdu i ich kulturowe uwarunkowania

To read and decode the meaning of classical poetic texts written in Urdu since the beginnings of the 16th century it is necessary to know the semantic key commonly used by their authors. This key is principally a range of topoi and themes, both indigenous (Indian) and borrowed (Persian and Arabic), which are deeply rooted in the Indo-Muslim cultural and social tradition, still lively present in the South Asian subcontinent. To know them and to be able to interpret or to use them has been, and constantly is, an important determinant of cultural identity. During hundreds of years of its evolution, Urdu poetry developed a set of expressions and vocabulary legitimated by tradition and manifesting itself in a vast array of allusions, similes, metaphors, and historical or legendary references. The whole selection of semantic tools known as taġazzul embodies such key concepts as: the tavern and drinker, wine, goblet, and a cup-bearer at the wine-party, intoxication, spiritual mentor, madness, the candle and the moth, the rose and the nightingale, the falcon and the hunted bird, the lightening striking the nest, and many more, as well as the historical or legendary figures. All these, used as catalytic agents, are arranged and employed according to a poet’s imagination and sensibility with one main aim: to describe his love and the whole range of associate feelings like sadness, loneliness, yearning, longing, desire or devotion. The aim of this article is to present the most important literary topoi and themes prevalent in Urdu poetry of the 16th-19th centuries in the cultural context in which they have been formed.

Dla odczytania treści zawartej w klasycznych tekstach poetyckich, które powstawały w języku urdu począwszy od XVI w., konieczna jest znajomość semantycznego klucza, wykorzystywanego powszechnie przez twórców tej poezji. Klucz ten tworzą w znacznym stopniu zarówno zapożyczone – perskie i arabskie, jak i rodzime – indyjskie toposy i motywy literackie, głęboko zakorzenione w indo-muzułmańskiej tradycji i kulturze subkontynentu indyjskiego. Ich znajomość i umiejętność interpretacji stanowiły – i wciąż stanowią – istotne wyznaczniki przynależności kulturowej. Prezentowany tekst ma na celu przedstawienie najważniejszych toposów i motywów literackich obecnych w poezji urdu XVI-XIX wieku na tle kontekstu kulturowego, w którym zostały one ukształtowane.