Od czasu pojawienia się zjawiska medycznie wspomaganej prokreacji (MWP), wytworzyła się polaryzacja ocen bioetycznych. Z biegiem lat, nieoczekiwane skutki MWP, przyciągnęły uwagę opinii publicznej i skłoniły ustawodawców oraz sędziowie z różnych krajów do interwencji w celu uregulowania sprawy. W niektórych przypadkach wnioski osób, które potępiły podejrzany profil etyczny tej techniki, zostały zaakceptowane. W innych przypadkach wnioski osób, które, wręcz podkreśliły użyteczność tych praktyk z medycznego punktu widzenia, zostały zaakceptowane. Debata doprowadziła wreszcie Światową Organizację Zdrowia, a także organy polityczne i prawne różnych krajów, w tym Włochy, do uznania niepłodności za formę niepełnosprawności. Artykuł rekonstruuje ewolucję bioetycznej debaty na temat zapłodnienia in vitro, w perspektywie socjologii wiedzy. Bardziej szczegółowo pokazuje, w jaki sposób wyniki debaty zależą również od retorycznych i leksykalnych strategii przyjętych przez strony uczestniczące w sporze. Kluczowy był wybór różnych terminów, mniej lub bardziej obciążonych symbolicznym i sugestywnym znaczeniem, aby opisać tę samą faktyczną sytuację.
Since its appearance, Medically assisted procreation (MAP) has produced a polarization of bioethical evaluations. Year after year, unexpected effects of MAP were brought to the public’s attention and prompted legislators and magistrates from various countries to intervene in order to regulate the matter. In some cases, the requests of those who denounced the dubious ethical profile of this technique were accepted. In other cases, the requests of those who, on the contrary, highlighted its usefulness from a medical point of view were accepted. The debate has finally led the World Health Organization, as well as the political and legal bodies of various countries, including Italy, to recognize infertility as a form of disability. The article reconstructs the evolution of the bioethical debate on in vitro fertilization, in the perspective of the sociology of knowledge. More in detail, it shows how the outcomes of the debate have depended also on the rhetorical and lexical strategies adopted by the parties in conflict. Crucial was the choice of different terms, more or less loaded with symbolic and evocative power, to describe the same actual situation.
La procreazione medicalmente assistita (PMA) ha prodotto, sin dalla sua comparsa, una polarizzazione delle valutazioni bioetiche. Anno dopo anno, sono stati portati all’attenzione del pubblico effetti inattesi della PMA che hanno indotto legislatori e magistrati di vari paesi a intervenire, per normare la materia. In alcuni casi, sono state accolte le istanze di chi denunciava gli aspetti dubbi sotto il profilo etico di questa tecnica. In altri casi, sono state accolte le istanze di chi, al contrario, ne evidenziava l’utilità sotto il profilo medico. Il dibattito ha infine indotto l’Organizzazione Mondiale della Sanità, nonché gli organi politici e giuridici di vari paesi, tra i quali l’Italia, a riconoscere l’infertilità come una forma di disabilità. L’articolo ricostruisce l’evoluzione del dibattito bioetico sulla fecondazione in vitro, nella prospettiva della sociologia della conoscenza. Più in dettaglio, mostra come le sorti del dibattito siano dipese anche dalle strategie retoriche e lessicali adottate dalle parti in conflitto. Cruciale si è rivelata la scelta di termini diversi, più o meno carichi di potere simbolico ed evocativo, per descrivere la medesima situazione reale.
