Changes in flood risk impacted by river training - case study of piedmont section of the Vistula river

Main problems concerning the flood risk in piedmont section of the Vistula, Southern Poland, are discussed. This stretch of the river is channelized since the middle of the 19th century. It is part of the mainstream discussion of the effectiveness of existing river channelization methods. The following problems are analysed: (1) current state of flood risk, (2) the rate of river fl ow, (3) changes in flood risk since the start of channelization efforts with respect to changing channel geometry and changing rates of river flow reflecting the effects of channelization work. Substantially increased bankfull discharge in a channelized river may be considered as a stable hydrologic feature of the river stretch analysed. This means that the river is effectively reducing the quantity of water available for flooding the inter-embankment zone. This statement is the basis for analysis of changes in flood risk in the river studied. An assessment of changes in flood risk for the piedmont section of the Vistula cannot be categorical. Some changes in discharge help reduce flood risk, while others increase it. The paper is based mainly on the State Hydrological Survey data over more than the last 100 years, a large-scale maps over the last 230 years, and fieldwork conducted by the author.

W pracy zanalizowano główne problemy związane z zagrożeniem powodziowym w dolinie przedgórskiego odcinka Wisły (południowa Polska). Ten odcinek rzeki podlega pracom regulacyjnym od połowy XIX wieku. Omówiono wiele problemów wpisujących się w główny nurt dyskusji na temat efektywności stosowanych metod regulacji rzek. Główną uwagę zwrócono na: (1) aktualny stan zagrożenia powodziowego, (2) wielkość odpływu rzeki, (3) zmiany w zagrożeniu powodziowym od początku prac regulacyjnych z uwzględnieniem zmian w geometrii koryta i zmian w wielkości odpływu rzeki odzwierciedlających efekty prac regulacyjnych. Za główną cechę hydrologiczną badanego odcinka Wisły należy uznać znaczny od zapoczątkowania prac regulacyjnych wzrost wielkości przepływu pełnokorytowego, który trwa nadal. Oznacza to, że zmniejsza się ilość wody w rzece, która podczas stanów wyższych od stanu pełnokorytowego może zatapiać strefę międzywala. Tą uwagę uznano za podstawę analizy zmian w zagrożeniu powodziowym w przedgórskim odcinku Wisły. Ocenę tych zmian w badanym odcinku rzeki nie można jednak uznać za jednoznaczną, gdyż niektóre zmiany w warunkach odpływu przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka powodzi, podczas gdy inne są odpowiedzialne za jego zwiększenie. W pracy wykorzystano dane z ponad 100-letniego okresu udostępnione przez Państwową Służbę Hydrologiczną, uwzględniono również mapy opublikowane w dużej skali w ostatnich 230 latach, a także wyniki badań terenowych autora.