Ocena warunków hydrodynamicznych sprzyjających bytowaniu ryb na odcinku rzeki Skawy

Praca przedstawia ocenę warunków hydrodynamicznych na wybranym odcinku rzeki Skawy, gdzie stwierdzono występowanie tarlisk ryb. Badany odcinek charakteryzuje się zmiennym spadkiem i zmienną morfologią oraz zróżnicowaniem lokalnym prędkości i intensywności turbulencji. Przeprowadzono pomiary geodezyjne profilu podłużnego i profili poprzecznych koryta oraz składu granulometrycznego rumowiska. Wykonano również pomiary prędkości przepływu wody ADV (Acoustic Doppler Velocimeter) na trzech stanowiskach: przed bystrzem, na bystrzu i poniżej niego. Wyniki pomiarów posłużyły do obliczenia naprężeń stycznych w korycie, rozkładów prędkości oraz rozkładów intensywności turbulencji. Dzięki tym badaniom zidentyfikowano typy siedlisk metodą MEM (Mesohabitat Evaluation Model). Według tej metody przepływy w strefie stanowisk przed bystrzem i na bystrzu sklasyfikowano jako normalne, natomiast na stanowisku poniżej bystrza jako przepływ szybki. Stwierdzenie na dwóch siedliskach przepływu normalnego pokazuje, że przyjęte kryterium w postaci szerokiego zakresu wartości naprężeń stycznych obejmującego dwa rzędy wielkości nie uwzględnia wystarczająco zmian warunków hydrodynamicznych uzyskanych w badaniach.

This paper shows a profile of hydrodynamic conditions present in a Skawa river portion, where fish populations have been found. The river portion surveyed is characterized by a changing gradient and varying morphology, and by a locally diversified velocity and intensity of flow turbulence. The longitudinal and transversal sections of the river bed were geodetically surveyed; the granulometric composition of the fluvial deposits was studied. Using an Acoustic Doppler Velocimeter (ADV), the river flow velocity was measured at three sites: above the riffle, in the riffle, and below it. The measurement results were used to compute shear stresses in the river bed, velocity distributions, and intensity distributions of turbulence. Based on the study, three types of habitats were identified. Using a method known as MEM (Mesohabitat Evaluation Model), the river flow within the zone of the site above and in the riffle was classified as a normal flow, whereas the flow below the riffle was classified as a fast river flow. The fact that the two habitats were classified as zones with normal flow proves that the assumed criterion, i.e. a wide range of shear stress values showing two orders of magnitude does not adequately incorporate changes in hydrodynamic conditions revealed through the survey conducted.

Rekord w opracowaniu.