Three new species of polychaete jaw apparatuses are described. They have been chemically prepared from Zechstein deposits, from bore holes in Northern Poland. The following systematic units have beien established: the monotypic family Kielanoprionidae n. fam. with Kielanoprion pomeranensis n. gen., n. sp., as well as Oxyprion compressus n.gen., n.sp. (Mochtyellidae Kielan-Jaworowska) and Atraktoprion eudoxus n. sp. (Atraktoprionidae Kielan-Jaw.). These apparatuses are compared with other apparatuses and fossil scolecodonts as well as with recent forms.
W poziomach skał węglanowych cechsztynu, w wierceniach Wejherowo IG-1, Chojnice-3, Biały Bór-1 i Dźwirzyno-1 na Pomorzu, znaleziono bogatą w okazy faunę skolekodontów, wśród której zachowały się mniej lub bardziej kompletne aparaty szczękowe. Zebrany materiał pozwolił na wyróżnienie trzech nowych gatunków aparatów. Ustanowiono nową, monotypową rodzinę Kielanoprionidae, z jednym przedstawicielem - Kielanoprion pomeranensis n. gen., n. sp. W obrębie rodziny Mochtyellidae Kielan-Jaworowska ustanowiono nowy rodzaj Oxyprion n.gen., z jednym gatunkiem Oxyprion compressus n. sp. Trzeci gatunek zaliczono do rodzaju Atraktoprion Kielan-Jaw. i nadano mu nazwę Atraktoprion eudoxus n.sp. Wszystkie trzy aparaty należą do nadrodziny Eunicea Grube. Nie licząc dwóch pojedynczych i źle zachowanych znalezisk z mezozoiku, aparaty te są geologicznie najmłodsze z dotychczas znanych aparatów kopalnych. Kielanoprion pomeranensis n. sp. znaleziono w poziomie dolomitu głównego w wierceniach Wejherowo IG-1, Chojnice-3 i Dźwirzyno-1, Oxyprion compressus r..sp. - również w poziomie dolomitu głównego, lecz w wierceniu Wejherowo IG-1, zaś Atraktoprion eudoxus n.sp. - w poziomie wapienia cechsztyńskiego wiercenia Chojnice-3. Nowopoznane aparaty porównano szczegółowo z innymi aparatami i skolekodontami kopalnymi oraz z formami współczesnymi. Pojedyncze szczęki (MI i MII) Kielanoprion pomeranensis n. sp. znane są z cyklotemu pierwszego cechsztynu Niemiec, a skolekodonty zbliżone do szczęk wszystkich trzech nowo opisanych aparatów - z piętra Wolfcampian permu Ameryki Północnej (Tasch & Stude, 1964, 1966). Możliwe, że aparaty szczękowe wieloszczetów, a nawet zespoły ich pojedynczych elementów mogą okazać się przydatne dla stratygrafii cechsztynu, lecz zarówno materiał opracowany przez autora, jak i dotychczasowe publikacje nie są wystarczające dla wyciągnięcia ostatecznych wniosków.
В горизонтах карбонатных пород цехштейна, из скважин Вейгерово IG-1, Хойнице-3, Вялы Бур-1 и Дзвиржино-1 на Поморжу, найдена обильная фауна сколекодонтов, среди которой сохранились менее или более полные челюстные аппараты. Собранный материал разрешил установить три новых вида аппаратов. Установлено новое, монотипное семейство Kielanoprionidae, с одним представителем - Kielanoprion pomeranensis n. gen., n. sp. В пределах семейства Mochtyellidae Kielan-Jaworowska установлено новый род Oxyprion n. gen., с одним видом Oxyprion compressus n. sp. Третий вид причислен к роду Atraktoprion Kielan-Jaw. и дано ему название Atraktoprion eudoxus n. sp. Все три аппарата принадлежат к надсемейству Eunicea Grube. Не учитывая двух отдельных и плохо сохраненных находок из мезозоя, аппараты эти в геологическом отношении наиболее молодые из всех до сих пор известных в ископаемом состоянии. Kielanoprion pomeranensis n. sp. найден в горизонте главного доломита, в скважинах Вейгерово IG-1, Хойнице-3 и Дзвиржино-1; Oxyprion compressus n. sp. происходит из этого самого горизонта, но из скважины Вейгерово IG-1, a Atraktoprion eudoxus n.sp. - из известняка цехштейна в скважине Хойнице-3. Новоизученные аппараты сопоставлено детально с иными аппаратами и ископаемыми сколекодонтами, а также с современными формами. Отдельные челюсти (MI и MII) Kielanoprion pomeranensis n. sp. известны из первого циклотема цехштейна в Германии, а сколекодонты сходные с челюстными аппаратами всех трех новоописанных аппаратов - из пермской свиты Wolfcampian Северной Америки (Tasch & Stude, 1964, 1966). Возможно, что челюстные аппараты много-гцетинковых кольчецов, а даже комплексы их отдельных элементов могут оказаться полезными для стратиграфии цехштейна. Однако данные из изученного автором материала, а также из до сих пор известных публикации, еще недостаточны для окончательных выводов.
