Estimation of the nitrogen load entering groundwater from the agricultural area in the Odra catchment

In the paper the calculations of the load of nitrogen entering groundwater from agricultural sources for the Odra catchment (136 000 km2) are presented. The emission-oriented method was chosen, which allowed to analyse the impact of nutrients on groundwater quality taking into consideration the intensity of agricultural land use, as well as climatic, topographic, hydrogeological and soil conditions. The calculation has been done using geographical information system (ARC INFO method) within the boundaries of small administrative districts (gminas) and small river catchments with a surface area less than 500 km2.

Ocena ładunku azotu wymywanego do wód gruntowych z obszarów rolniczych w zlewni Odry W pracy przedstawiono ocenę potencjalnego zagrożenia dla jakości wód gruntowych na skutek wymywania związków azotu z obszarów rolniczych w zlewni Odry. Badania obejmują całą zlewnię Odry (136 000 km2), poza częścią znajdującą się na terytorium Republiki Czeskiej oraz obszarem zbudowanym ze skał litych. Wielkość ładunku azotu szacowana była w oparciu o rzeczywiste wielkości nadwyżek biogenów wytwarzanych i uwalnianych w procesie produkcji rolniczej w roku 1989. W roku tym zanotowano najwyższe w historii zużycie nawozów mineralnych. Przeprowadzone obliczenia pozwoliły na identyfikację podstawowych rolniczych źródeł zanieczyszczeń, tj. wyznaczenie obszarów najbardziej narażonych na zanieczyszczenie wód podziemnych w zależności nie tylko od poziomu intensyfikacji rolnictwa lecz również rodzaju gleby, warunków hydrologicznych i klimatycznych (opadu i ewapotranspiracji). Przy obliczeniach wykorzystany był system informacji geograficznej (GIS), który pozwolił na numeryczne opracowywanie map tematycznych zlewni Odry. Wykorzystując pakiet ARC INFO opracowano dla potrzeb analizy transportu szereg map obejmujących m.in. następujące parametry: opady atmosferyczne i ewapotranspiracja, przestrzenne zróżnicowanie nadwyżek azotu, zagospodarowanie i użytkowanie terenu, właściwości filtracyjne gleb i gruntów. Wynikiem pracy są mapy zlewni Odry przedstawiające przestrzenny rozkład infiltracji efektywnej, czasu dopływu azotu z powierzchni terenu do wód gruntowych oraz jednostkowe ładunki azotu wymywane do wód gruntowych.