Kultura wsi w opiniach soltysow [wyniki sondazu IERiGZ z 1994 r.]

Podstawą prezentowanego raportu są wyniki sondażu (1994 r.) przeprowadzonego w 72 wsiach w kraju, które są terenem stałej obserwacji IERiGŻ. Jest to próba reprezentatywna dla gospodarki chłopskiej, a w tym badaniu rolę sędziów - informatorów pełnili sołtysi. Wyniki badania potwierdziły trudną sytuację kultury wiejskiej. Wiąże się to z niedostatkiem środków finansowych w budżetach centralnym i terenowych. Na wsi próby pozyskania innych źródeł finansowania kultury mają ograniczony zakres, brakuje sponsorów, ale również umiejętności w takich działaniach. Niektóre placówki kultury prowadzą działalność gospodarczą lub komercjalizują usługi. Skala tych działań jest skromna, zaś wprowadzanie odpłatności za zajęcia w świetlicy czy klubie jest barierą dla rodzin biedniejszych w korzystaniu z tych usług. Rozpadł się stary system kultury, zamknięto wiele świetlic, klubów, punktów bibliotecznych. Z braku środków zmniejsza się rola szkoły jako placówki kultury w środowisku wiejskim. W 1/4 badanych wsi w latach 1993-1994 nie było żadnej imprezy kulturalnej, a w pozostałych najczęściej była to zabawa taneczna (42% ogółu imprez), pielgrzymka (16%) i przedstawienie szkolne (13%). W ostatnich latach, zdaniem połowy badanych życie kulturalne wsi uległo pogorszeniu, a dla dalszych 36% nie zmieniło się, co oznacza głównie, że jest tak samo kiepskie jak było wcześniej. Dość pesymistyczny obraz kultury na wsi wskazuje na pilną potrzebę zwiększenia wydatków na tę sferę, gdyż to środowisko ulega degradacji cywilizacyjnej. Jest także potrzeba podjęcia działań organizacyjnych przystosowujących pracowników kultury do gospodarki rynkowej oraz opracowania koncepcji polityki kulturalnej państwa i samorządów lokalnych z uwzględnieniem specyfiki wsi. Obecnie nie bardzo wiadomo np. jakie placówki tej sfery zasługują na specjalną ochronę. Ubywa instytucji i organizacji aktywnych w kulturze, co jest przez respondentów ocenione jako deprawacja środowiska wiejskiego.