Ocena mozliwosci oplaty pracy wlasnej w roznych typach gospodarstw rolnych w Polsce

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z możliwością opłaty pracy własnej przez różne typy gospodarstw rolnych. Zwrócono uwagę na trudności metodyczne, dotyczące określenia rzeczywistej wysokości opłaty pracy w kontekście szczególnej roli rolnictwa w wysokorozwiniętych gospodarkach oraz specyfiki gospodarstw rolnych, uzyskujących dochody zarówno z produkcji rolniczej i nierolniczej, jak i ze wsparcia ze źródeł publicznych. Przedstawione też zostały badania przeprowadzone na próbie gospodarstw prowadzących rachunkowość w systemie FADN, z których wynika duże zróżnicowanie w zakresie możliwości opłaty pracy własnej bez szkody dla ich szans rozwojowych. Tylko bowiem gospodarstwa duże pod względem ekonomicznym są w stanie generować dochody pozwalające na opłatę wszystkich czynników produkcji, w tym pracy, oraz zapewnienie co najmniej reprodukcji prostej.

The article deals with questions connected with the possibilities to cover the cost of own work in various types of agricultural farms. The author draws attention to methodical difficulties in defining the real cost of labour in the context of agriculture’s specific role in the highly developed economies and the specific character of farms obtaining incomes from both agricultural and non-agricultural production as well as assistance from public sources. The article also presents the results of research conducted on a sample of farms covered by the Farm Accountancy Data Network (FADN), which attest to significant differences in the possibilities of farms to cover the cost of own work without endangering their development chances. Only economically strong farms are able to cover the cost of all production factors, labour included, and to ensure at least a simple reproduction.