Przewodnosc wodna przy stanie pelnego nasycenia w charakterystycznych profilach gleb torfowo-murszowych z Doliny Biebrzy

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów laboratoryjnych współczynnika filtracji, które przeprowadzono w czterech charakterystycznych profilach gleb torfowo-murszowych pochodzących z obszaru Doliny Biebrzy. Badaniami objęto profile reprezentujące gleby torfowo-murszowe wytworzone z torfu mechowo-turzycowiskowego, olesowego oraz turzycowiskowego. Na podstawie analizy wyników przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, że w utworach murszowych wartości współczynnika filtracji zmieniają się od 0,52 do 6,74 m·d⁻¹, a w utworach torfowych od 0,15 do 8,0 m·d⁻¹. W glebie torfowo-murszowej wytworzonej z torfu mechowo-turzycowiskowego stwierdzono, że wartość współczynnika filtracji zwiększa się wraz ze wzrostem głębokości profilu glebowego. Natomiast w przypadku gleby wytworzonej z torfu olesowego wartość współczynnika filtracji jest największa w warstwie przypowierzchniowej i stopniowo maleje wraz ze wzrostem głębokości. Na podstawie analizy regresji wielokrotnej zastosowanej do opracowania wyników pomiarów stwierdzono również, że wartości współczynnika filtracji są skorelowane z gęstością objętościową i uwilgotnieniem przy stanie pełnego nasycenia utworów torfowych i murszowych. Wprowadzenie do równania regresji wielokrotnej zmiennych jakościowych dotyczących rodzaju i pochodzenia utworu glebowego prowadzi do wzrostu predykcji wartości współczynnika filtracji o około 15%.

The paper presents the results of the laboratory measurements of the saturated hydraulic conductivity which were taken for four representative peat-moorsh soil profiles from the Biebrza valley. These profiles were represented by peat-moorsh soil developed from sedge-moss, alder and sedge peat. The performed analysis of the measured values showed that in moorsh layers the value of saturated hydraulic conductivity was in the range from 0.52 to 6.74 m·d⁻¹ and for peat layers from 0.15 to 8.0 m·d⁻¹. In the soil profile developed from sedge- moss peat it was found that the value of hydraulic conductivity was increasing with the depth of soil profile while in the soil profile developed from alder peat the values of hydraulic conductivity were the highest in the surface layers and gradually decreased with the increasing depth of the soil profile. The performed multiple regression analysis showed that the values of saturated hydraulic conductivity are correlated with the soil bulk density and moisture content at saturation for all considered peat and moorsh layers. The incorporation into multiple regression equation of the quality variables describing the type and origin of peat and moorsh material leads to increase the predictability of hydraulic conductivity values by about 15%.