Utwory eoceńskie strefy Siar płaszczowiny magurskiej na terenie rezerwatu krajobrazowego Zamczysko nad Rabą (polskie Karpaty zewnętrzne)

Na terenie rezerwatu krajobrazowego Zamczysko nad Rabą występuje geologiczne odsłonięcie cenne ze względów poznawczych, naukowych oraz historii badań geologicznych prowadzonych tutaj od XIX wieku. Rezerwat znajduje się na obszarze zbudowanym ze skał formacji z Łabowej strefy Siar płaszczowiny magurskiej. Na jego terenie odsłonięty jest profil stropowej partii ogniwa piaskowca ze Skawiec, wydzielany w obrębie tej formacji, reprezentowany przez piaskowce i zlepieńce przeławicane cienkimi pakietami łupków zielonych oraz spągowej części górnych pstrych łupków, zbudowanych z czerwonych łupków z cienkimi ławicami piaskowców oraz sporadycznie występującymi laminami bentonitów. W utworach odsłaniających się na terenie rezerwatu występują bogate zespoły mikroskamieniałości otwornic, zębów ryb oraz nieliczne radiolarie. Wiek analizowanych utworów ustalono na górny ipres (wczesny eocen), na co wskazują liczne formy otwornic Reticulophragmium intermedium (Mjatliuk) współwystępujące z nielicznymi Reticulophragmium amplectens (Grzybowski), oraz masowe wystąpienia otwornic z rodzaju Karrerulina. W pracy przedstawiono i scharakteryzowano szczegółowy profil litologiczny utworów strefy kontaktu piaskowców ze Skawiec oraz górnych pstrych łupków z Łabowej, a także sporządzono listę taksonomiczną zespołów otwornic uzyskanych z tych utworów, dającą podstawy do szczegółowej stratygrafii.

The particular morphology of the area, ruins of a medieval tower, as well as heterogeneous plant cover with rare and protected species are the main reasons for the protection of Zamczysko nad Rabą Reserve. Geological outcrops occurring in this landscape reserve are valuable in terms of general knowledge, science and history of geological research conducted in this area since the 19th century. The reserve is located in the external zone of the Magura Nappe, called the Siary Zone (Fig. 2). The transitional section between the Skawce Sandstone Member and the upper variegated shales of the Łabowa Formation is well exposed in a stream valley in the western part of the reserve (Figs 3, 4). The aim of this paper is to present geology and collect the material for outcrops and microfauna (Figs 3-6, Table 1). The Skawce Sandstone Member consists of thick-bedded turbidite sandstones interbedded with green shales (Fig. 5). The upper variegated shales of the Łabowa formation are developed as red shales with rare and very thin sandstone intercalations (Figs 3, 5). These deposits contain numerous and diversified microfossil assemblages consisting of agglutinated foraminifera, fish teeth and rare Radiolaria. The taxonomic list of the foraminiferal species is presented in Table 1. Typical Eocene species occur in the assemblages: Eggerelloides propinqus (Brady), Eratidus gerochi Kaminski et Gradstein, Pseudonodosinella elongata (Grzybowski), as well as Reticulophragmium intermedium (Mjatliuk) and rare Reticulophragmium amplectens (Grzybowski) (Table 1, Fig. 6), which indicate the upper Ypresian age (?Lower Lutetian) of these deposits. The abundant occurrence of Karrerulina is observed here, which in the Outer Carpathians corresponds to the Early Eocene.