Samowola budowlana jako przyczyna katastrof budowlanych

Celem artykułu jest przedstawienie terminu samowoli budowlanej w świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz oszacowanie skali jej udziału wśród przyczyn katastrof budowlanych w Polsce na podstawie dostępnych danych statystycznych. W pracy zawarto opis terminu katastrofy budowlanej oraz statystyki zawarte w dostępnych opracowaniach oraz raportach GUNB. Z uwagi na brak dotychczasowego ujęcia samowoli jako odrębnej przyczyny zniszczeń we wspomnianych raportach, analizę oparto o informacje o typach budynków najczęściej ulegających zawaleniu w latach 1995-2015 oraz statystyki rozbiórek obiektów budowlanych w latach 2004-2023. Dzięki temu możliwe było oszacowanie występowania zjawiska samowoli budowlanej i jej potencjalnego wpływu na katastrofy budowlane. W artykule zawarto także przegląd najbardziej interesujących tego typu zdarzeń na świecie i w Polsce.

---

The aim of the paper is to present the term of building unauthorised construction in the eyes of the law and to estimate the scale of its contribution among the causes of building disasters in Poland on the basis of available statistical data. The paper includes a description of the term construction disaster and the statistics included in available studies and GUNB reports. Due to the lack of previous coverage of unauthorised construction as a separate cause of damage in the aforementioned reports, the analysis was based on information about the types of most frequently collapsing buildings in 1995-2015 and statistics of demolitions of buildings in 2004-2023. This made it possible to estimate the incidence of unauthorized construction and its potential impact on construction disasters. The article also reviews selected incidents of this type in the world and in Poland.