Dynamika transportu fluwialnego w górnym biegu Czarnej Hańczy na tle geomorfologii tej doliny

W pracy przedstawiono wyniki badań dynamiki transportu fluwialnego prowadzonych na odcinku Czarnej Hańczy między jeziorami Hańcza i Wigry. Odcinek ten charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem cech morfo- i hydrometrycznych ze względu na różną genezę poszczególnych fragmentów doliny. Dynamikę transportu fluwialnego określono na podstawie wyników pomiaru transportu materiału rozpuszczonego, unoszonego i wleczonego oraz zmian morfologicznych koryta w dziewięciu przekrojach poprzecznych reprezentatywnych dla poszczególnych odcinków doliny i koryta Czarnej Hańczy. Dodatkowo przeanalizowano zależności między warunkami transportu a rzeczywistym transportem fluwialnym na podstawie rozpoznanych w tych przekrojach cech hydrometrycznych i hydraulicznych koryta.

---

The article presents the results of a study on fluvial transport carried out in the Upper Czarna Hańcza catchment along the river course between Hańcza and Wigry lake in the years 1996–1998. This channel system is typical for a young glacial area and is characterized by a large variety of morpho- and hydrometric parameters because of the different origin of particular valley sections. Dynamics of the fluvial transport was analyzed in 9 cross-sections representative for each part of the valley. Parameters characterising the hydrological regime of the river and changes in morphology of the channel were measured and analyzed in both spatial and temporal relations. Based on the hydrometric and hydraulic characteristics of the channel (water flow, concentration and load of dissolved and suspended matter, the bed load, the Total transport load and Freud number, Reynolds number, dynamic velocity etc.) the dependence between transport conditions and the real fluvial transport was analyzed with reference to each channel type. The hydraulic characteristics showed that the transport capacity of the river seems to be much larger than that measured in the field study. In the channel there is a lack of material which could be transported (the bed and bank of the channel are well protected from erosion, the amount of the fine-grained fraction in the channel deposits, the fluvial system is not supplied with material from its catchment area). The channel system of the upper Czarna Hańcza river is not adapted to the hydrological regime especially on the reaches with higher slopes, and was formed during much larger water flows.