On an unknown work by Juliusz Żórawski: a presentation attempt

This paper presents an entirely unknown text by Professor Juliusz Żórawski (1889–1967), an important architect of the Modernist period and Poland’s most important architectural theorist, a global pioneer in interpreting architecture with gestalt psychology methods. The text presented here is a typescript of 247+1 pages. The paper discusses the features of the language in this work, the presumed sources of the text (the Author’s publications, lectures transcribed by a third party, transcriptions by ear), its distinctive features and the difficulties of reading and interpreting it, and parts of the work that have been previously published in print are identified. Aside from the typescript, in which the name of the Chapter appears in three places, the preliminary edited version presented here identifies twelve thematic units that make up the entirety of the work under discussion: 1) Limited complexity; 2) Needs and intentions; 3) Maximum and minimum in architecture; 4) Integration of factuality and artisticity; 5) Monumentality and harmony; 6) On non-compositionality in architecture; 7) Architecture committed by rationality; 8) Great sets; 9) the Great Breakthrough; 10) Composing; 11) the Athens Charter; 12) Other. An attempt was made to summarise and analyse the value of the work and discuss the need to publish either the entire work or its hitherto unpublished elements, which represent 55% of the text in question.

---

Artykuł przedstawia nieznany w całości tekst Profesora Juliusza Żórawskiego (1889–1967), ważnego twórcy architektury okresu modernizmu i najwybitniejszego polskiego teoretyka architektury, światowego pioniera interpretacji architektury metodami psychologii postaci. Prezentowany tekst jest maszynopisem o objętości 247+1 stron. Omówiono charakterystykę języka tej pracy, domniemane źródła tekstu (publikacje Autora, wykłady zapisane przez osobę trzecią, zapisy ze słuchu), jego charakterystyczne cechy oraz trudności odczytania i interpretacji, wskazano części pracy, które zostały wcześniej wydane drukiem. Niezależnie od maszynopisu, w którym nazwa Rozdział występuje w trzech miejscach, w przedstawianym wstępnym opracowaniu redakcyjnym określono 12 zespołów tematycznych, które składają się na całość omawianej pracy: 1) Ograniczona złożoność; 2) Potrzeby i intencje; 3) Maksimum i minimum w architekturze; 4) Integracja rzeczowości i artystyczności; 5) Monumentalność i harmonia; 6) O akompozycyjności w architekturze; 7) Architektura zaangażowana przez racjonalność; 8) Wielkie zbiory; 9) Wielki przełom; 10) Komponowanie; 11) Karta Ateńska; 12) Inne. Podjęto próbę podsumowania, analizę wartości dzieła i dyskusję dotyczącą potrzeby wydania całości pracy albo też dotąd nieopublikowanych jej elementów, stanowiących 55% omawianego tekstu.