Gahnite from Siedlimowice, Strzegom-Sobótka granitic massif, SW Poland

Green spinel was found in a vein pegmatite in Siedlimowice (Strzegom-Sobótka massif, SW Poland). X-ray diffraction and electron microprobe analyses allowed defining the mineral as gahnite with the formula (Zn6.1Fe1.8Mn0.1)(Al15.8Fe0.2)O32 and unit cell parameters a = 8.1018 ± 0.008 Å, V = 531.787 ± 0.156 Å3. Its chemical composition is typical of gahnites of igneous association. Formation of the zincian spinel was most probably controlled by local variations of crystallization conditions, e.g. the variations of a Zn/Fe ratio in a pegmatitic fluid or of oxygen fugacity.

---

W czynnym łomie granitu dwułyszczykowego w Siedlimowicach, położonym około 10 km na północny-wschód od Świdnicy, natrafiono na fragmenty pegmatytu żyłowego zawierającego kryształy ciemnozielonego spinelu. Wykształcony w postaci oktaedrów spinel tkwił w środkowej części pegmatytu złożonego ze skalenia potasowego, plagioklazu, kwarcu i muskowitu z podrzędnymi ilościami chlorytu i biotytu oraz akcesorycznym granatem, berylem, kolumbitem i cyrkonem. Badania składu chemicznego oraz analizy rentgenowskie pozwoliły określić minerał jako gahnit o składzie (Zn6.1Fe1.8Mn0.1)(Al15.8Fe0.2)O32 oraz następujących parametrach komórki elementarnej: a = 8.1018 + 0.008 Å, V = 531.787 + 0.156 Å3. Skład chemiczny badanego spinelu jest typowy dla gahnitu z granitoidowych pegmatytów ziem rzadkich. Powstanie gahnitu najprawdopodobniej związane było z lokalnymi zmianami warunków krystalizacji pegmatytu, takimi jak zmiany lotności tlenu lub zawartości Zn/Fe w stopie pegmatytowym.