Gipsy z doliny Nidy

Za pomocą obserwacji mikroskopowych w świetle przechodzącym, analizy skaningowej, derywatograficznej i chemicznej przebadano gipsy ze złoża Leszcze w dolinie Nidy. Wykonane analizy potwierdzają w badanych próbkach domieszki minerałów ilastych i węglanowych oraz pirytu, o czym świadczą podwyższone zawartości takich pierwiastków jak Mg, Al, K, Si, Fe, Ca i O. Widoczna również zmienność zawartości pierwiastków śladowych wskazuje na niejednorodność złoża. Gipsy z doliny Nidy utworzyły się około 15 min lat. Są to najlepiej odsłonięte w Polsce środkowomioceńskie ewaporaty. Niecka Nidziańska (ryć. 1) położona jest miedzy Jurą Krakowską a Górami Świętokrzyskimi. Dobrze odsłonięte struktury sedymentacyjne niecki nidziańskiej pozwalają odtworzyć środowisko sedymentacyjne mioceńskiego morskiego basenu, a jest to problem złożony. Badając gipsy Ponidzia wielu autorów stwierdza, że nie przeszły one przez głębsze pogrzebanie, które zatarłoby pierwotne cechy osadu. Procesami dotyczącymi powstania gipsów w dolinie Nidy zajmowało się wielu autorów od 150 lat. Badaniami mineralogiczno-geochemicznymi zostały objęte 4 reprezentatywne próby ze złoża Leszcze w Gackach (fot. 1).Wykonano badania makroskopowe, mikroskopowe w świetle przechodzącym, chemiczne metodą AAS (ATOMIC ABSORPTION SPEC-TROMETER) i obserwacje pod mikroskopem skaningowym wraz z analizą chemiczną w mikroobszarze. Przeprowadzono też badania derywatograficzne.