Profilowanie rdzeni wiertniczych pod kątem rejestracji naturalnej promieniotwórczości przewiercanych skał z wykorzystaniem spektrometru gamma (typu gamma logger)

Zjawisko naturalnej promieniotwórczości w skałach jest ściśle związane z koncentracją pierwiastków promieniotwórczych, z których głównymi są potas 40K, uran 238U oraz tor 232Th. W geologii naftowej pomiary naturalnej promieniotwórczości znajdują szerokie zastosowanie m.in. w interpretacji zailenia, określaniu ciepła radiogenicznego czy korelacji głębokościowej pomiarów karotażowych. Rejestrację promieniowania wykonuje się kładąc przyrząd pomiarowy bezpośrednio na rdzeniu wiertniczym. Akwizycja danych wykonywana jest dla całkowitego promieniowania gamma, tzw. total gamma, oraz dla pomiaru spektrometrycznego. Dodatkowo istnieje możliwość wyznaczenia gęstości objętościowej badanego rdzenia z wykorzystaniem promieniowania pochodzącego ze źródła 137Cs. Wyniki pomiaru całkowitego promieniowania gamma rejestrowane są bezpośrednio w jednostkach [API], natomiast przy pomiarze spektrometrycznym otrzymujemy koncentrację pierwiastków promieniotwórczych odpowiednio: potasu [%], uranu i toru [ppm]. Wyniki są automatycznie rejestrowane w pamięci komputera i mogą być przetworzone w postać krzywych pomiarowych. W pracy przedstawiono wstępne wyniki pomiarów testowych dla wzorców oraz dla skał różnych typów litologicznych.

---

The phenomenon of natural radioactivity in rocks is strongly related to the concentration of radioactive elements, from which the main are potassium 40K, uranium 238U and thorium 232Th. In the petroleum geology measurements of the natural radioactivity are widely used for shaleness interpretations, determining radiogenic heat or depth correlation of measurement. Radiation registration is done by putting the measuring device directly on the drilling cores. Data acquisition of gamma radiation is performed for so-called total gamma and spectroscopic measurement. There is also possibility to determine bulk density of the study core using radiation from 137Cs source. The results of measuring total gamma radiation is recorded directly in API units, and at the spectrometric measurements we receive the concentration of radioactive elements: potassium in %, uranium and thoriuxn in ppm. Results are automatically recorded in the computer memory and can be converted into the form of resulting graphs. In this paper, we present preliminary results of test measurements for calibration standards and for rocks the various lithological types.