The directions of protection and development of natural environment of a metropolis on the example of the Poznań Metropolitan Area

The aim of this study is a presentation of issues related to directions of changes which take place in natural environment in heavily urbanized areas, in a metropolis and the interaction of the central city and municipalities of the metropolitan area in the issue of natural environment. It shows natural environment as an important factor influencing functional and spatial conditionings of a metropolitan area.

---

Celem opracowania jest przedstawienie zagadnień związanych z kierunkami zmian jakie zachodzą w środowisku przyrodniczym na terenach silnie zurbanizowanych, w metropolii oraz analiza wzajemnych relacji miasta centralnego i gmin obszaru metropolitalnego na płaszczyźnie środowiska przyrodniczego. Pokazanie środowiska przyrodniczego jako istotnego czynnika wpływającego na uwarunkowania funkcjonalnoprzestrzenne obszaru metropolitalnego. Jednym z ważniejszych problemów Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego jest nierównomierne rozłożenie obszarów przyrodniczych. Tworzą one, „wyspy ekologiczne”, które pod wpływem antropopresji ulegają ciągłemu zmniejszaniu. Rozwój budownictwa i ciągły brak terenów pod tego typu inwestycje powoduje, że wiele obszarów cennych przyrodniczo metropolii staje się celem działań deweloperów. Rozwijające się coraz bardziej dynamicznie miasto centralne Poznań pochłania kolejne tereny rolnicze, szczególnie gmin stykowych. Budowa dróg i infrastruktury technicznej ściśle powiązana z rozwojem Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego powoduje kurczenie się terenów przyrodniczych i rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Dalsze postępowanie tego typu doprowadzi do znacznej degradacji środowiska przyrodniczego, szczególnie gmin stykowych strefy I pierścienia. W strefie II i III pierścienia, gminy w większym stopniu zachowują swoja rolniczą funkcję. Zwarte kompleksy gleb o wysokiej bonitacji tworzą rejony intensywnej gospodarki rolnej, co uniemożliwia zmiany ich przeznaczenia. Rolnicza przestrzeń produkcyjna gmin obszaru metropolitalnego o dużym wskaźniku gruntów rolniczych o wysokim stopniu bonitacji stanowi pewnego rodzaju barierę dla dalszej intensywnej urbanizacji. Racjonalna gospodarka przestrzenią poprzez świadomy, równoważony rozwój funkcjonalnoprzestrzenny i społeczno-gospodarczy może powstrzymać chaotyczną urbanizację terenów gmin tworzących obszar metropolitalny.