Tytuł pozycji:
Nowa Huta – between the countryside and the city. Part 2. Economic and political transformation, and a new perspective on Nowa Huta’s place in the landscape of Małopolska
The aim of this study is to give an insight into the phenomenon of Nowa Huta, which has been one of Krakow’s districts since 1951, although in 1949 it was planned as a separate city. Particular emphasis in this part is placed on the realisation of the potential of the XVIII District after the changes in the political and economic system that took place between 1945 and 1989. One of the ideas of Tadeusz Ptaszycki, the chief architect of Nowa Huta, was to implement the principles of the ideal city and garden city, i.e. a city with small, low-density buildings and a predominance of green areas. However, industrialisation happened so quickly that it nearly led to the extinction of many plant and animal species. Fortunately, the development did not invade the Nowohucka Meadows, allowing residents to enjoy the benefits of this unique natural site. In 2023, Nowa Huta was declared a historical monument, which gives it additional protection from poorly thoughtout investments and supports the development of cultural tourism, historical education, and the creation of cultural trails. Krakow is also covered by a sustainable tourism policy, which supports its cultural heritage and protects the natural environment. The principles adopted combine the needs of tourists with conscious consumption and long-term planning that takes into account ecological solutions and the comfort of residents in accordance with the ‘respect Krakow’ motto. It is also important to engage the local community and visitors in spreading the message about Krakow on social media, for example by using the hashtag ‘#krakow’.
Celem opracowania jest przybliżenie fenomenu Nowej Huty, która od 1951 r. stanowi jedną z dzielnic Krakowa, chociaż w 1949 r. planowana była jako miasto. Szczególe akcenty tej części zostały położone na wykorzystanie potencjału XVIII Dzielnicy po zaistniałych w latach 1945-1989 zmianach polityczno-ustrojowych. Jedną z myśli przyświecających Tadeuszowi Ptaszyckiemu – głównemu architektowi Nowej Huty, było zaimplementowanie założeń miasta idealnego i miasta-ogrodu, czyli z niską, mało zwartą zabudową i dominującym udziałem terenów zielonych. Jednakże industrializacja zachodziła tak szybko, że o mało nie doprowadziła do wyginięcia wielu gatunków roślin i zwierząt. Na szczęście zabudowania nie weszły na teren Łąk Nowohuckich, dzięki czemu mieszkańcy mogą korzystać z tego unikalnego przyrodniczo miejsca. Natomiast przemiany polityczno-ekonomiczne z lat 80/90 XX w. przyniosły narastający kryzys i dzielnica straciła na znaczeniu stając się miejscem zamieszkałym przez ludzi starszych, gdyż wiele osób wyjechało w poszukiwaniu pracy. Jednakże nie tylko udało się opanować ten niepokojący trend, ale i przyciągnąć młodych osadników. To oni wkładają wiele wysiłku w rozwój swojego otoczenia. Ochroną objęto Łąki Nowohuckie, a w 2023 r. Nowa Huta została ogłoszona pomnikiem historii, co dodatkowo chroni ją przed nieprzemyślanymi inwestycjami i wspiera rozwój turystyki kulturowej, edukację historyczną, powstawanie szlaków kulturowych oraz nienaruszającego równowagi ekologicznej transportu. Kraków objęty został polityką zrównoważonej turystyki, co wspiera jego dziedzictwo kulturowe. Przyjęte założenia łączą potrzeby turystów ze świadomą konsumpcją oraz długofalowym planowaniem uwzględniającym rozwiązania proekologiczne i komfort mieszkańców zgodny z ideą „respect Krakow”. Istotna jest również aktywizacja lokalnej społeczności i odwiedzających w multiplikowaniu przekazu o Krakowie w mediach społecznościowych, chociażby za pomocą hasztagu „#krakow”.
Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).
