Wpływ kształtu stempla oraz metody cięcia na odkształcenia graniczne w próbach wywijania otworu

W artykule przedstawiono porównanie współczynników wywijania otworu dla czterech blach o zróżnicowanych parametrach wytrzymałościowych. W badaniach zastosowano trzy rodzaje stempli: płaski , kulisty oraz stożkowy. Otwory w próbkach wykonano przy użyciu technologii cięcia: laserem, metodą elektroerozyjną za pomocą drutu oraz wykrawania. Wyznaczone wskaźniki wywijania kołnierza pokazują, że bardzo duży wpływ na końcową średnicę otworu ma kształt zastosowanych narzędzi. Największe powiększenie średnicy otworu uzyskano dla stempla stożkowego, mniejsze dla stempla kulistego, a najmniejsze dla stempla płaskiego. Wyniki prób wywijania otworów stemplem stożkowym odbiegają od ogólnej zasady, że im blacha wykazuje większe odkształcenia plastyczne podczas prób rozciągania, tym bardziej można powiększyć otwór przed powstaniem pęknięcia.

---

The article presents a comparison of the hole-flange factors for four steel sheets that have differential strength parameters. Three types of punch were applied in research: cylindrical, spherical and conical. The holes in samples were made using cutting technologies: laser cutting, electrodischarge method using wire and punching. Coefficient of hole expansion show, that the shape of used tools has a great impact on the final diameter of hole. The greatest enlargement of the diameter was received for the conical punch, smaller for the spherical and the smallest for the cylindrical punch. The results of the of hole expansion tests using the conical punch diverge from the general rule that as the greater plastic deformation during the stretching sheet is the more enlargement of hole before the cracking.