Optymalizacja doboru lepkości oleju smarującego do przekładni zębatych napędów maszyn roboczych z uwagi na kryterium trwałości zazębień

W artykule przedstawiono usystematyzowane podejście w zakresie doboru optymalnej lepkości oleju do smarowania przekładni zębatych napędów maszyn roboczych, stosowanych w obszarze cywilnym oraz wojskowym. Scharakteryzowano klasyczne procedury literaturowe określenia wymaganej lepkości oleju według teorii hydrodynamicznej (teorii HD) oraz zaprezentowano procedury, bazujące na teorii elastohydrodynamicznego smarowania (teorii EHD). Opracowane przez autorów nomogramy pozwalają określić bezwymiarowy parametr tarcia, wynikający z fizykalnej istoty kontaktu tarciowego smarowanych zazębień kół przekładni. Pokazano związki tego parametru z głównymi rodzajami zużycia tribologicznego (ściernego, zmęczenia stykowego i zatarcia) uzębień kół.

---

The paper presents a systematised approach to the selection of optimum viscosity of gear lubricant for drives of working machines used in civilian and military areas. Traditional literature procedures are characterised for determining the required oil viscosity according to the hydrodynamic theory (HD theory), and procedures based on the theory of elastohydrodynamic lubrication (EHD theory) are also presented. Nomograms developed by the authors allow to determine the dimensionless friction parameter resulting from the physical nature of the frictional contact in the lubricated gear meshing. The relationship between this parameter and the main types of tribological wear (abrasion, contact fatigue and seizure) of the gear teeth is demonstrated.