Działalność badawczo-rozwojowa i wdrożeniowa w zakresie kształtowania przestrzennego obszarów wiejskich - sformułowanie problemu i kierunki badań

W artykule przedstawiono próbę sformułowania zakresu przedmiotowego i problemowego oraz kierunków badań dotyczących kształtowania przestrzennego obszarów wiejskich i ochrony środowiska. Istnieje pilna potrzeba stworzenia zaplecza naukowo-badawczego wspierającego, wynikające z ustawy o działach administracji rządowej, działania MRiRW na rzecz zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju wsi i obszarów wiejskich w procesie restrukturyzacji polskiego rolnictwa i jego dostosowywania do integracji z rolnictwem krajów Unii Europejskiej, w szczególności zaś zaplecza zajmującego się prawno-organizacyjnymi, społeczno-ekonomicznymi i przyrodniczo-technicznymi problemami gospodarki zasobowo-przestrzennej w obszarach wiejskich. Przedmiotem działalności badawczo-rozwojowej i wdrożeniowej powinny być przestrzenne systemy przyrodniczo-społeczno-gospodarcze w takich obszarach wiejskich (problemowych), których rozwój społeczno-gospodarczy jest silnie warunkowany dyspozycyjnością zasobów przyrodniczych, w szczególności zaś współwarunkujące się zasoby środowiska przyrodniczego, infrastruktura przyrodniczo-techniczna służąca ochronie, kształtowaniu i użytkowaniu zasobów tego środowiska oraz związane z tymi zasobami kompleksy produkcyjno–technologiczne i społeczne. W pracach tych szczególną uwagę należy poświęcić gospodarowaniu przestrzenią użyteczną obszarów wiejskich oraz gospodarkom pozostałymi zasobami przyrodniczymi, w tym zasobami wodnymi, a także zanieczyszczeniom środowiska wiejskiego, bioróżnorodności, degradacji zasobów, zmianie użytkowania ziemi, fragmentacji itp. Nowa działalność naukowo-badawcza, wdrożeniowa i usługowa powinna mieć multi- i interdyscyplinarny charakter i obejmować pełen cykl prac, poczynając od identyfikacji stanu, problemów i szans, przez identyfikację i uzgadnianie celów, wartości i zainteresowań oraz rozwój realistycznych strategii i scenariuszy, a kończąc na planowaniu, programowaniu i wdrażaniu przedsięwzięć zasobowo-przestrzennych.

---

The paper presents an attempt to formulate a scope and problems of studies concerning spatial shaping of rural areas and environmental protection with particular consideration of natural resources and space. There is an urgent need of creating a scientific background for the activities of the Ministry of Agriculture and Rural Development (resulting from the act on government competence division) in favour of sustainable and multifunctional development of rural areas in the process of integrating Polish agriculture with that of the European Union. In particular this background should deal with legal, organizational, socio-economic, natural and technical problems of spatial and resources’ management in rural areas. The object of research and development activities and implementation should be spatial, natural-socio-economic systems in rural areas particularly interrelated natural resources, technical and natural infrastructure for the protection, shaping and utilization of these resources and associated productive-technological and social complexes. Special attention in these works should be paid to managing the useful space of rural areas and other natural resources, including water resources, to the pollution of rural environment, to biodiversity, degradation, changes of the type of land use, fragmentation etc. New scientific activity, implementation and services should have a complex and interdisciplinary character and encompass a whole cycle of works from identification of the prezent status, problems and chances to agreements on aims, interests and values, to the development of realistic strategies and scenarios to finally planning, programming and implementing spatial and resources’ undertakings.