Fosgen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Fosgen w warunkach normalnych jest bezbarwnym gazem o duszącym zapachu, a w temperaturze poniżej 7 °C lub pod ciśnieniem jest słabożółtą cieczą. W Polsce jedynym producentem fosgenenu jest ZACHEM w Bydgoszczy, gdzie produkuje się go w ilości około 40 tys. ton rocznie i prawie w całości wykorzystuje na miejscu do produkcji izocyjanianu. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych, stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi, fosgen został zakwalifikowany jako substancja bardzo toksyczna przy narażeniu życia ludzi, a także jako substancja bardzo toksyczna przy narażeniu inhalacyjnym i oznakowany symbolami T+ oraz R26. Objawami ostrego zatrucia fosgenem są silne podrażnienie dróg oddechowych oraz obrzęk płuc. Ciężkie ostre zatrucie może spowodować rozedmę płuc. Nie ma danych ilościowych o działaniu toksycznym fosgenu po przewlekłym narażeniu zawodowym, lecz przyjmuje się, że powtarzane narażanie na fosgen o małym stężeniu może spowodować zmniejszenie wydolności płuc. Dość licznie opisane wyniki badań epidemiologicznych nie mogą być, ze względu na brak danych ilościowych, dotyczących stężeń lub czasu narażania, wykorzystywane do ustalenia wartości NDS fosgenu. Objawy zatrucia ostrego u zwierząt są podobne do obserwowanych u ludzi. W badaniach immunotoksycznych na zwierzętach stwierdzono szkodliwe działanie fosgenu po narażeniu na związek o małym stężeniu. Po kilkunastokrotnym narażaniu szczurów na fosgen o stężeniu 0,5 mg/m³ można przyjąć stężenie to za nieszkodliwe. Nie stwierdzono odległych skutków działania toksycznego fosgenu. Dane uzyskane w wyniku obserwacji ludzi oraz wyniki badań epidemiologicznych nie stanowią podstawy do zaproponowania wartości NDS fosgenu. Brakuje również odpowiednich danych z badań przewlekłych na zwierzętach. Propozycję wartości NDS fosgenu oparto na danych z badań po wielokrotnym narażeniu. Stężenie fosgenu od 0,5 mg/m³ można uznać za wartość NOAEL w tym badaniu. Proponuje się zmniejszenie obowiązującej wartości NDS fosgenu z 0,5 mg/m³ do 0,08 mg/m³. Ze względu na silne działanie drażniące układ oddechowy proponuje się ustalenie wartości NDSCh fosgenu na poziomie 0,16 mg/m³.

---

Phosgene is a colorless, nonflammable gas, which has a sweet pungent odour. Upon condensation, it becomes a clear, colorless, fuming liquid. Phosgene is an intermediate in the manufacture of many industrial chemicals, in Poland mainly for the production of isocyanates. Acute intoxication caused strong lung irritation and pulmonary edema. Serve acute exposure may result in pulmonary emphysema. Chronic exposure to low concentrations of phosgene may cause loss of efficiency of lungs. The limited human information available indicates that no effects have been seen following exposure to levels of 0,5 -f- 2 mg/m3 for extended periods. Chronic exposure toxicity in industry in not known, but it is generally accepted that loss of lung efficiency may result from repeated minor exposure. There are not sufficient data from human observation and epidemiologic studies to establish a TLV value. The recommended TLV value for phosgene of 0,08 mg/m3 is based on thé result from a subchronic study on rats. In the study the concentration of 0,5 mg/m3 was accepted as NOAEL. Because of strong irritation of the respiratory tract after exposure to phosgene a STEL value of 0,16 mg/m3 is recommended. There are not data for recommending a BEL value.